Ζητήματα διανοητικής υγείας: Αντιμετώπιση των καταθλιπτικών διαταραχών

2
1830
Εκτύπωση Εκτύπωση
1 αστέρι2 αστέρια3 αστέρια4 αστέρια5 αστέρια (καμία αξιολόγηση προς το παρόν)
Loading...

Του Albert S. Rossi, PhD

Υπάρχουν διάφοροι ειλικρινείς θρησκευόμενοι, ορθόδοξοι και μη, που βλέπουν την κατάθλιψη ως αυτοεπιβαλλόμενη κατάσταση που ο καταθλιπτικός θα πρέπει “να τσακίσει», το συντομότερο δυνατό. Κάποιοι φίλοι και συγγενείς μπορεί να προτρέψουν τον καταθλιπτικό να το «ξεπεράσει», ελπίζοντας πως τέτοιες συμβουλές θα τον κινήσουν να αφήσει την αδράνεια και να αρχίσει μια πλήρη ζωή. Οι πληροφορίες όμως από το Εθνικό Ιδρυμα Διανοητικής Υγείας και τις κλινικές περιπτώσεις λίγο συμφωνούν σε αυτό.

Πρώτα να εξετάσουμε τι είναι καταθλιπτική διαταραχή και τι δεν είναι. Η κατάθλιψη είναι μια διαταραχή της διάθεσης που επιδρά σε πρόσωπα όλων των ηλικιών και των κατηγοριών. Είναι η πιο συχνή διανοητική ασθένεια και η πιο θεραπεύσιμη. Πολλά καταθλιπτικά πρόσωπα δε λαμβάνουν θεραπεία, συνήθως επειδή αυτά ή η οικογένειά τους περιμένουν πως η στενοχώρια θα εξαφανιστεί. Το Εθνικό Ίδρυμα Διανοητικής Υγείας υπολογίζει ότι 25% όλων των γυναικών των Η.Π.Α. και 11,5% όλων των ανδρών θα έχουν ένα καταθλιπτικό επεισόδιο στη διάρκεια της ζωής τους.

Ίσως η σημαντικότερη διαπίστωση για την κατάθλιψη είναι ότι πρόκειται για ασθένεια και όχι για αδυναμία. Η έρευνα έχει πειστικά καταδείξει ότι η κατάθλιψη συνίσταται σε μια έλλειψη των ουσιών των νευροδιαβιβαστών στη χημεία του κεντρικού νευρικού συστήματος. Συγκεκριμένα, η μείωση της νορεπινεφρίνης στις συνάψεις των νευρώνων του εγκεφάλου είναι η σαφής αιτία για την ασθένεια που αποκαλούμε κατάθλιψη. Οι λόγοι για τη μείωση της νορεπινεφρίνης δεν είναι πλήρως κατανοητοί, αλλά πιθανόν να πρόκειται για ένα συνδυασμό γενετικών, σωματογενών και ψυχογενών αιτίων. Εν πάση περιπτώσει, ο καταθλιπτικός πάσχει από μια χημική δυσαναλογία στη χημεία του εγκεφάλου.

Ο καθένας μας νοιώθει τα παροδικά συναισθήματα της θλίψης και της μοναξιάς που συνδέονται με ατυχή γεγονότα, αποτυχίες, ή συναισθηματικές μεταπτώσεις εξαιτίας προσωπικής ανασφάλειας ή άλλων αιτιών όπως οι διακοπές. Αυτές δεν είναι καταθλιπτικές διαταραχές. Η κλινική κατάθλιψη χαρακτηρίζεται από μια αλλαγή στη συμπεριφορά, που τείνει συχνά προς την υπολειτουργία (όταν δεν έχει επιθυμία να βγεί, να εργαστεί, να ψωνίσει, και να συνεχίσει άλλες δραστηριότητες που στο παρελθόν ήταν συνήθεις) και την απόσυρση. Συνήθως η κλινική κατάθλιψη συνοδεύεται από αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου, τη λήψη τροφής και την ψυχαγωγία. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να συνεχιστούν για μακρά περίοδο, αν το πρόσωπο δε δεχτεί την κατάλληλη θεραπεία.

Οι καταθλιπτικοί συχνά παραπονιούνται για αισθήματα αναξιότητας, ενοχής, εγκατάλειψης, αδυναμίας συγκέντρωσης, υπερβολικής κούρασης, βραδύτητας στη σκέψη, ή τις αντίθετες, ταραγμένες συμπεριφορές. Τα συμπτώματα είναι μάλλον τα ίδια, και, ανάλογα με το πρόσωπο, η κλινική κατάσταση μπορεί να χαρακτηριστεί ως ήπια, μέτρια, ή μείζων κατάθλιψη

Αυτοκτονία

Η κατάθλιψη στην τελική της μορφή ίσως περιλαμβάνει την πιθανότητα αυτοκτονίας. Βέβαια δεν αυτοκτονούν όλοι οι μειζόνως καταθλιπτικοί, ούτε όλες οι αυτοκτονίες διαπράττονται από καταθλιπτικούς. Αυτοκτονεί περίπου το 15% όλων των σοβαρά καταθλιπτικών, ιδίως οι ηλικιωμένοι. Εντούτοις, τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει μια ανησυχητική αύξηση στο ποσοστό των εφηβικών αυτοκτονιών. Σχεδόν διπλάσιες απ’ ό,τι οι άνδρες είναι οι γυναίκες που επιχειρούν να αυτοκτονήσουν. Αντίθετα, περισσότερο από τριπλάσιοι από τις γυναίκες είναι οι άνδρες που πραγματικά διαπράττουν αυτοκτονία.

Θεραπεία

Αυτό που τονίζεται πάντα για την κατάθλιψη, είναι ότι πρόκειται για τη διανοητική ασθένεια που περισσότερο από τις άλλες επιδέχεται θεραπείας. Η θεραπεία έχει τρεις μορφές, που χρησιμοποιούνται χώρια ή σε συνδυασμό: φαρμακοθεραπεία, ψυχοθεραπεία, και θεραπεία ηλεκτρικών εκκενώσεων (ECT, «ηλεκτροσόκ»). Η φαρμακοθεραπεία έχει αποκτήσει αρκετή σαφήνεια και εξειδίκευση, και κατορθώνει γενικά να σταθεροποιήσει την κατάθλιψη σε δύο έως πέντε εβδομάδες. Οι δύο σημαντικότερες κατηγορίες φαρμάκων για τη μονοπολική κατάθλιψη (την κατάθλιψη χωρίς μανιακές φάσεις) είναι τα τρικυκλικά και οι ανασταλτικοί παράγοντες MAO. Αυτό που μπορεί να ειπωθεί γι’ αυτά τα φάρμακα είναι ότι, γενικά, κάνουν τη δουλειά τους. Η ψυχοθεραπεία που φαίνεται να είναι η αποτελεσματικότερη είναι μια γνωστική, βραχυπρόθεσμη προσέγγιση που καταπιάνεται με τον τρόπο σκέψης και ερμηνείας του καταθλιπτικού. Η θεραπεία με ηλεκρικές εκκενώσεις ( ECT ) χρησιμοποιείται συνήθως με μια ήπια αναισθητική και μυοχαλαρωτική ουσία για να ελαχιστοποιήσει τη μυϊκή απόκριση και έχει μειωθεί σε χρήση τα τελευταία χρόνια. Δεδομένου ότι η θεραπεία φαρμάκων έχει γίνει πιο ακριβής και αποτελεσματική, η ανάγκη της ECT είναι πλέον μικρότερη. Εντούτοις, η ECT είναι η κατάλληλη θεραπεία για κάποιον σοβαρά καταθλιπτικό, που κινδυνεύει να αυτοκτονήσει, και είτε δεν ανταποκρίνεται στα φάρμακα είτε έχει μια δυσανεξία σε αυτά.

Η κατάλληλη θεραπεία μπορεί να φέρει σε όλους, νέους και ηλικιωμένους, μερική ανακούφιση από το βάσανο και αναζωογόνηση.

Κατάθλιψη και απελπισία

Η κατάθλιψη γίνεται ηθικό ζήτημα ανάλογα με το πώς τη χειρίζεται ο καταθλιπτικός, το πώς ανταποκρίνεται στη χημική δυσαναλογία και την ασθένεια. Προφανώς, η ελευθερία του καταθλιπτικού και το ποσοστό ενοχής του για την κατάθλιψη δεν μπορούν να κριθούν από φίλους και συγγενείς. Αυτή η κρίση μπορεί να είναι σοβαρός πειρασμός για εκείνους που περιτριγυρίζουν τον καταθλιπτικό. Συχνά οι φίλοι και η οικογένεια θεωρούν ότι τον γνωρίζουν πολύ καλά, νοιώθουν ότι τους εκμεταλλεύεται και εξοργίζονται. Έτσι συνήθως υποθέτουν ότι μπορεί να φερθεί καλύτερα, και, του λένε τι να κάνει κατηγορώντας τον για τον τρόπο που παίζει το παιχνίδι του και τα φάουλ που κάνει.

Επιφανειακά, η κατάθλιψη φαίνεται μάλλον ίδια με την απελπισία, αλλά δεν είναι. Η κατάθλιψη είναι μια διαταραχή της προσωπικότητας. Η απελπισία είναι μια έλλειψη πίστης και ελπίδας στο Θεό. Μπορεί να έχουν κοινά συμπτώματα, πρέπει όμως να θυμόμαστε τη διάκριση μεταξύ κατάθλιψης και απελπισίας. Η άρνηση του καταθλιπτικού να συνθηκολογήσει με την απύθμενη απελπισία, παρόλο που ζει μ’ αυτόν το θλιβερό τρόπο είναι μια πράξη πολύ θαρραλέα. Το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται να ακούσει από τους προφανώς φαρισαίους και ανειλικρινείς Χριστιανούς είναι ότι είναι “κακός” ή “ένοχος” που είναι τόσο θλιμμένος και καταθλιπτικός. Απλά δεν μπορούμε να κρίνουμε τις αδελφές ή τους αδελφούς μας, άσχετα με το πόσο δυσλειτουργικοί ή απαθείς φαίνονται.

Συνήθως η κατάθλιψη εμφανίζει ένα ισχυρό συναίσθημα αυτής της νευρωτικής και αβάσιμης ενοχής, την οποία η οικογένεια και οι φίλοι πρέπει να προσέξουν για να μην αυξήσουν. Η κατάθλιψη ανατροφοδοτεί τον εαυτό της και οι καταθλιπτικοί μπορεί να οδηγηθούν βαθύτερα στην κατάθλιψη, αν τους κάνουμε να αισθάνονται ένοχοι για την κατάστασή τους. Αυτό γίνεται δυσνόητο, επειδή το να βρίσκεσαι γύρω από έναν καταθλιπτικό δεν είναι εύκολο πράγμα. Κάποιες φορές η κατάθλιψη φαίνεται να είναι μεταδοτική και πρέπει να φερθούμε αμυντικά για να προστατευτούμε. Ο θυμός και η ανυπομονησία μπορεί εύκολα να καταλάβουν την οικογένεια ή τους φίλους του καταθλιπτικού, ειδικά αν αυτοί τον κατηγορούν και τον απορρίπτουν, όπως συχνά συμβαίνει. Να πούμε, ωστόσο, ότι ο θυμός, η ανυπομονησία και ο χαρακτηρισμός του φίλου και συγγενή μας ως κακού είναι αντιδράσεις αντιπαραγωγικές, και, για να μιλήσουμε ξεκάθαρα, αμαρτωλές.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε;

Ο καταθλιπτικός πονάει, για την ακρίβεια συχνά υποφέρει, και ζητά απεγνωσμένα βοήθεια, κατανόηση και στήριξη. Αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι πρέπει να ενισχύσουμε το αίσθημα εγκατάλειψης ή να αναλάβουμε την ευθύνη για την ευτυχία του, αλλά ότι αυτό που χρειάζεται είναι κατανόηση και αποδοχή της ασθένειάς του, και να τον αγαπάμε, για τον αληθινό του εαυτό, την ασθένεια και όλα. Είναι πιο σωστό και παρακινητικό να βλέπουμε τον καταθλιπτικό ως συνάνθρωπό μας που βρίσκεται σε ανάγκη, παρά ως κακό χαρακτήρα, εκμεταλλευτή και τεμπέλη.

Η κατάθλιψη γίνεται ηθικό ζήτημα ανάλογα με το πώς τη χειρίζεται ο καταθλιπτικός, το πώς ανταποκρίνεται στη χημική δυσαναλογία και την ασθένεια. Προφανώς, η ελευθερία του καταθλιπτικού και το ποσοστό ενοχής του για την κατάθλιψη δεν μπορούν να κριθούν από φίλους και συγγενείς. Αυτή η κρίση μπορεί να είναι σοβαρός πειρασμός για εκείνους που περιτριγυρίζουν τον καταθλιπτικό. Συχνά οι φίλοι και η οικογένεια θεωρούν ότι τον γνωρίζουν πολύ καλά, νοιώθουν ότι τους εκμεταλλεύεται και εξοργίζονται. Έτσι συνήθως υποθέτουν ότι μπορεί να φερθεί καλύτερα, και, του λένε τι να κάνει κατηγορώντας τον για τον τρόπο που παίζει το παιχνίδι του και τα φάουλ που κάνει.

2 ΣΧΟΛΙΑ

  1. Είχα και εγώ μία τέτοια τάση προς κατάθλιψη. Δέν επιθυμούσα να βγώ έξω, δέν ήθελα ακόμη και να εκκλησιαστώ. Αυτό οφειλόταν κυρίως στο οτι είχα βάλει κάποια κιλά και δέν ήθελα οι άνθρωποι να με αντικρίζουν. Είναι όντως ασθένεια. Και η αιτία της ήταν η αλλαγή στη διατροφή. Βέβαια νομίζω οτι όλα αυτά ξεκινάν από τους λογισμούς που κάνει κάθε άνθρωπος. Πρέπει να λέμε πάντα: “Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με”, όταν μας έρχεται κακός λογισμός ή βαρεμάρα. Ο Κύριος θα κάνει τότε το θαύμα του και θα μας δίνει δύναμη να συνεχίσουμε…

  2. Η Καταθλιψη ειναι ασθενεια και δεν βοηθανε οι προσευχες και τα ταματα .Ειναι θανατηφορα ασθενεια εαν δεν κανεις την θεραπεια που πρεπει,Ορισμενοι την θεθεωρουν κατι αφυσικο που θα πρεπει να το κρυβουν .Ειμαι καταθλιπτικη εδω και ΠΕΝΤΕ χρονια ΚΑΙ κανω θεραπεια .Αποφασισα να παω στο ψυχιατρο απο μονη ,μου γιατι καταλαβα πως ειχα φτασει στην κοκκινη γραμμη ,ξΕΚΙΝΗΣΑ ΜΕ ΜΙΚΡΟ ΑΡιΘΜΟ ΦΑΡΑΜΑΚΩΝ ΠΟΥ ΜΕ ΒΟΗΘΗΣΑΝΕ ΑΛΛΑ ΛΟΓΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΝΤΩΝειχα φτασει αε πουμε με αριστα το δεκα .στο ΕΠΤΑ….Αυξησαμε φυσικα τα φαραμακα με τον γιατρο μου τον κυριο Βερβενιωτη,.που με εχει βοηθησει αρκρετα .Πρεπει να γιναι κατανοητο πως χρειαζεται αγωγη ,οπως οι αλλες ασθενειες.

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ