Υφίσταται σύγκρουση επιστήμης και εκκλησίας;

6
2052
Εκτύπωση Εκτύπωση
1 αστέρι2 αστέρια3 αστέρια4 αστέρια5 αστέρια (1 ψήφοι, μέσος όρος: 5,00 από 5)
Loading...

Ισχυρίζονται μερικοί ότι η επιστήμη κατάργησε τη θρησκευτική πίστη και έλυσε τα προβλήματα που ανάγκαζαν τον άνθρωπο να καταφεύγει στο Θεό. Δε θα συμφωνήσουμε. Αυτό που αληθινά επιζητά ο άνθρωπος κοντά στο Θεό είναι η αφθαρτοποίησή του, η θέωσή του, η πραγμάτωση της αποστολής του, που είναι το “καθ’ ομοίωσιν”. Και φυσικά αυτό δεν έχει σχέση με τον υλικό κόσμο, αλλά με τον πνευματικό, τον οποίο δεν μπορείς να τον εξετάσεις στο μικροσκόπιο του ματιού, αλλά της καρδιάς.

Δυστυχώς, υπάρχει η παρεξήγηση ότι διάφορες επιστημονικές ανακαλύψεις ή θεωρίες μπορούν να καταρρίψουν στοιχεία της πίστης μας. Λησμονείται η αλήθεια ότι πολλά στοιχεία εκφράζονται με γλώσσα συμβολική και φυσικά επικεντρώνονται στο σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου, μέσα από την αγαπητική σχέση μαζί Του. Μεγάλο ρόλο σε όλα αυτά έχει παίξει και ο μεσσιανισμός της επιστήμης, που έχει χρησιμοποιηθεί ακριβώς για να πληγεί η χριστιανική πίστη. Πρέπει να γίνει αντιληπτό, ότι η επιστήμη έχει το δικό της πεδίο έρευνας και δράσης και δεν αναμιγνύεται στα θρησκευτικά ζητήματα. Πολύ περισσότερο δεν αντιστρατεύεται την πίστη.

Όπως είναι λάθος να ισχυριζόμαστε ότι η επιστήμη αποδεικνύει την ύπαρξη του Θεού, έτσι είναι λάθος να λέμε ότι η επιστήμη αποδεικνύει την ανυπαρξία του Θεού. Η επιστήμη δεν αποδεικνύει ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Απλούστατα γιατί η επιστήμη ασχολείται με το επιστητό, με τον αισθητό κόσμο, με τα πράγματα που μπορεί ο άνθρωπος να γνωρίσει με επιστημονικές μεθόδους. Παρατηρεί, πειραματίζεται, ερευνά. Αλλά είναι φανερό, ο Θεός δε χωράει μέσα στο δοκιμαστικό σωλήνα, ούτε μπαίνει κάτω από το μεγεθυντικό φακό του μικροσκοπίου. Είναι σωστό αυτό που έχει λεχθεί: η επιστήμη καθ’ εαυτήν δεν είναι ούτε άθεη ούτε πιστή. Γι’ αυτό και ο αθεϊσμός δεν μπορεί να προβληθεί ως συμπέρασμα επιστημονικής έρευνας. Το ίδιο ισχύει και για την πίστη. Τις απλές αυτές αλήθειες κάποιοι δε θέλουν να τις καταλάβουν ή κάνουν πως δεν τις καταλαβαίνουν και γι’ αυτόξιφουλκούν εν ονόματι της επιστήμης, για να πολεμήσουν την πίστη στο Θεό. Η παντοδυναμία της επιστήμης, μας λένε, βάζει στο περιθώριο την πίστη.

Αναντίρρητα, η επιστήμη έχει προσφέρει πολλά. Παράλληλα, όμως η κατάχρηση των επιτευγμάτων της απειλεί ακόμη και την ίδια τη ζωή μας με ολοκληρωτική εξαφάνιση. Η επιστήμη παρατείνει το όριο της ζωής. Αλλά η ίδια η επιστήμη προσφέρει και τον ομαδικό θάνατο με τρομακτικά μέσα μαζικής καταστροφής. Όταν οι άνθρωποι που υπηρετούν την επιστήμη, θέτουν τις ικανότητές τους στην υπηρεσία του ολέθρου, μπορούμε να μιλάμε για πρόοδο;

“Στις αρχές του αιώνα μας και μετά τον πόλεμο, εξηγούσε ένας φυσικός του Orsay, είχαμε ζήσει όλοι, λιγότερο ή περισσότερο, ένα δόγμα αδιαμφισβήτητο: Η επιστήμη προσφέρει την ευτυχία στους ανθρώπους. Ήταν κάτι το συγκινητικό. Η επιστήμη είχε γίνει μια μεγάλη ελπίδα. Και έπειτα ήλθε η ατομική βόμβα, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και τελευταία η δυνατότητα γενετικών χειρισμών. Έτσι η αμφιβολία εγκαταστάθηκε. Οι βεβαιότητες κλονίσθηκαν. Προβληματισμοί παρουσιάσθηκαν”.

Ο σύγχρονος άνθρωπος μπροστά στα αγωνιώδη ερωτηματικά για το μέλλον της επιστήμης, αναγκάζεται να ξανακάνει μερικές επανατοποθετήσεις. Να ξαναδεί πιο ήρεμα την επιστήμη και τα επιτεύγματά της. Να ξαναθυμηθεί τα λόγια της αρχαίας σοφίας, που εξακολουθούν και σήμερα να έχουν την επικαιρότητά τους: “Κάθε επιστημονική γνώση, όταν χωρίζεται από την αρετή, καταντά πανουργία και όχι σοφία”. Επομένως μονάχα μια επιστήμη που προχωράει συντροφιά με την αρετή μπορεί να δημιουργήσει κάτι το αληθινά μεγάλο.

Όταν μιλάμε για επιστήμη εννοούμε πρώτα από όλα τον σοβαρό, ταπεινό και με αυξημένο αίσθημα ευθύνης επιστήμονα. Τον επιστήμονα που δεν ξιπάζεται, αλλά αναγνωρίζει την ανθρώπινη ανεπάρκεια και αδυναμία. Ένας τέτοιος επιστήμονας δεν μπορεί παρά να θέτει την επιστήμη του στην υπηρεσία του ανθρώπου. Συναισθάνεται το βάρος της ευθύνης του και φρικιά στη σκέψη, ότι μπορεί κάποτε ένας οιηματίας, ένας εγωπαθής να εκτρέψει την επιστήμη και να χρησιμοποιήσει τα επιτεύγματά της για την εξόντωση της ανθρωπότητας. Γι’ αυτό ένας υπεύθυνος επιστήμονας όχι μόνο δε θεωρεί περιττή την πίστη, αλλά τη θεωρεί απαραίτητη για τον ορθό προσανατολισμό της επιστήμης.

Κλείνουμε αυτή την απάντηση με τα λόγια του μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυραιωτικής κ.κ. Νικολάου τα οποία ταιριάζουν απόλυτα στην περίσταση: “Ο Θεός δεν είναι επιχείρημα, απόδειξη ή ανακάλυψη. Ο Θεός είναι από-κάλυψη! Η επιστήμη θα δώσει το πολύ παλιό, το πολύ μεγάλο, το πάρα πολύ όμορφο. Δεν μπορεί να δώσει ούτε το αιώνιο, ούτε το άρτιο, ούτε το τέλειο. Η Εκκλησία ακουμπάει την ψυχή και μέσα από την ψυχή φτάνει κατευθείαν αυτά που δεν μπορεί να φτάσει με το μυαλό. Η επιστήμη μοιάζει με αγωνιστικό αυτοκίνητο. Το περισσότερο που μπορεί να τρέξει είναι 320 χλμ. την ώρα. Η Εκκλησία μοιάζει με πύραυλο. Στην πρώτη περίπτωση, αν υπερβείς το όριο ταχύτητας γκρεμοτσακίζεσαι, στην δεύτερη εκτοξεύεσαι”.+

Ερωτήματα στον Ιησού Χριστό, Γ. Μελέτη, Εκδόσεις Ζωής

Άγιον Όρος, το ψηλότερο σημείο της γης,  μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικολάου, Εκδόσεις Καστανιώτη

6 ΣΧΟΛΙΑ

  1. “είναι λάθος να λέμε ότι η επιστήμη αποδεικνύει την ανυπαρξία του Θεού. Η επιστήμη δεν αποδεικνύει ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Απλούστατα γιατί η επιστήμη ασχολείται με το επιστητό, με τον αισθητό κόσμο, με τα πράγματα που μπορεί ο άνθρωπος να γνωρίσει με επιστημονικές μεθόδους”

    Τι γίνετε όμως όταν οι θρησκευτικοί ηγέτες της εκάστωτε θρησκείας παρεμβαίνουν στον αισθητό κόσμο,δηλαδή τα χωράφια της επιστήμης? Ανατρέχοντας σε ιστορικά δεδομένα βλέπουμε πως αντιμετώπισε η καθολική εκκλησία τον Γαλιλαίο όταν τεκμηρίωσε επιστημονικά πως “η Γη γυρίζει”, ακούμε σχεδόν κάθε μέρα τις αντιδράσεις του συνόλου των θρησκευτικών ηγετών πάνω στις ανακαλύψεις των νέων επιστημών (πχ. Κλωνοποίηση). Ακόμα και προτωποριακές θεωρείες δεν διδάσκονται στα σχολεία μας καθώς εξηγούν τον κόσμο απο επιστημονική σκοπιά μεν ,διαφορετική από τις Γραφές δε. Ας μη βλέπουμε μονόπλευρα το ζήτημα λοιπόν , δεν είναι μόνο οι επιστήμονες που επιτίθεντε στη θρησκεία , η θρησκεία επιτίθετε στην επιστήμη από τις απαρχές της ανθρώπινης θρησκευτικότητας. Επιτίθεται με τα αυθαίρετα συμπεράσματά της ,ο Δίας ρίχνει τον κεραυνό , ο Ποσειδώνας ελέγχει τις καταιγίδες στη θάλασσα και ο Θεός τοποθέτησε το δημιούργημά του στο κέντρο του σύμπαντος. Όλα αυτά τα αυθαίρετα συμπεράσματα που εχουν κατασκευαστεί για να τεκμηριώνουν την αληθοφάνεια των θρησκειών καταπατούν τον κόσμο των αισθήσεων και όπως είναι λογικό η επιστήμη θα τα μηδενίσει στο δρόμο της επιστημονικής εξέλιξης.
    Όμως το ζήτημα είναι ακόμα πιο μεγάλο, ο πνευματικός κόσμος και ο αισθητός-υλικός δεν είναι διαφορετικοί, αντίθετα συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους. Κανείς δε μπορεί να πει πως ο Θεός ανήκει αποκλειστικά και μόνο στον πνευματικό κόσμο , ο Θεός δημιούργησε τον υλικό κόσμο παρεμβαίνει σε αυτόν και αδιαμφησβήτητα είναι μέρος του. Οι σκέψεις μας μπορει να εχουν μια πνευματική διάσταση αλλά εκτελούνται σύμφωνα με χημικές αντιδράσεις μέσα στον εγκέφαλό μας. Χωρίς τον υλικό κόσμο να μας εμπνέει συναισθήματα , σκέψεις , ανησυχίες τί θα ήταν ο πνευματικός ? Και πόσο φτωχός θα ήταν ο υλικός κόσμος αν δεν υπήρχε ο πνευματικός.Άρα δεν είναι δυνατόν να θέσεις σαφή όρια ανάμεσα στα δύο πεδία του πνευματικού και του υλικού κόσμου.
    Συμπερασματικά, τόσο οι επιστήμονες όσο και τα ιερά κείμενα προσπαθούν να εξηγήσουν έναν Κόσμο όχι 2 από εντελώς διαφορετικές όμως σκοπιές.

    • Ούτε η καθαρή επιστήμη ούτε η καθαρή θρησκεία μπορεί να “επιτίθεται” στην άλλη, μιας και καλούνται να απαντήσουν σε διαφορετικά ερωτήματα. Επειδή όμως “φορέας” και της μίας και της άλλης είναι ο ίδιος (ο άνθρωπος), μπορεί να δημιουργήσει συγκρούσεις ακούσια ή πολύ χειρότερα εκούσια, όταν ο ίδιος δεν είναι αρκετά ώριμος στην πρώτη περίπτωση ή από εξωτερίκευση άλλων εσωτερικών συγκρούσεων στη δεύτερη.

      Όσον αφορά τη μη διδαχή κάποιων “πρωτοποριακών θεωριών” στο σχολείο, δεν νομίζω ότι υπάρχει καμιά πραγματικά επιστημονική θεωρία που να αντιτίθεται στην Αγία Γραφή και επιπλέον οι τελευταίες προσπάθειες τροποποίησης ή εισαγωγής μαθημάτων δεν φαίνονται να σέβονται ιδιαιτέρως την Αγία Γραφή ούτως ή άλλως…

      Η αναφορά στο Δωδεκάθεο επίσης δεν αποδεικνύει καμιά σύγκρουση επιστήμης-θρησκείας, καθώς οφείλουμε να κρίνουμε κάθε πράγμα στην εποχή του.

      Ο υλικός και ο πνευματικός κόσμος είναι σαφώς διαφορετικοί (γι’ αυτό και ορίζονται…) και εκεί άλλωστε αναφέρεται και η ψυχοσωματική ολότητα του ανθρώπου. Δηλαδή, όσο διαρκεί αυτός ο υλικός κόσμος και όσο ο άνθρωπος είναι εν ζωή σαφώς συμμετέχει και στους δύο.

    • Αγαπητέ def, αν μου επιτρέπεις να εκφράσω τη γνώμη μου, θα πω ότι οι επιστημονικές ανακαλύψεις είναι δώρο του Θεού. Όλες. Ο άνθρωπος όμως δεν τις χρησιμοποιεί πάντα σύμφωνα με το θέλημά Του. Αυτό το βλέπουμε ήδη από την αρχή της Γένεσης, όταν οι άνθρωποι χρησιμοποίησαν τις γνώσεις της μηχανικής για να φτιάξουν ένα πύργο και να φτάσουν στο Θεό… Ή μήπως δεν υπήρξαν ανακαλύψεις που έπληξαν την έννοια του ανθρώπου, όπως η ευγονική του Χίτλερ; Για να μην αναφερθώ σε πιο σύγχρονα δεδομένα…

      Όσο για τις πρωτοποριακές θεωρίες, εφόσον παραμένουν θεωρίες, καλά κάνουν και δε διδάσκονται. Πόσες θεωρίες δεν έχουν καταρριφθεί; Φερ’ ειπείν, ποιος θα τολμούσε να αμφισβητήσει το 1930 την ψυχοδυναμική θεωρία του Freud; Παρ’ όλα αυτά, η θεωρία αυτή ποτέ δεν υποστηρίχθηκε πειραματικά και σήμερα έχει ξεπεραστεί.

      Εύχομαι κι εγώ μαζί σου η επιστήμη να εκμηδενίσει όλα τα αυθαίρετα συμπεράσματα της πίστης μας και η πίστη μας να εκμηδενίσει όλα τα αυθαίρετα συμπεράσματα της επιστήμης, ώστε οι δύο εντελώς διαφορετικές σκοπιές από τις οποίες εξετάζουν τον ένα κόσμο να πάψουν να είναι διαφορετικές. Να γίνουν συμπληρωματικές. Και να μας οδηγήσουν στην Αλήθεια. Το Χριστό. Χαίρε!

  2. Νομιζω οτι οχι μονο υφισταται συγκρουση μεταξυ επιστημης και θρησκειας αλλα οτι το ενα ειναι η αρνηση του αλλου. Η επιστημη βασιζεται στο πειραμα και τις αρχες της λογικης, η θρησκεια στο δογμα. Η επιστημη αναγνωριζει την αδυναμια της να εξηγησει τα παντα και γιαυτο διαρκως η επιστημονικη γνωση επεκτεινεται και βελτιωνεται. Αντιθετα η καθε θρησκεια ισχυριζεται οτι κατεχει την απολυτη αληθεια και γιαυτο δεν αλλαζει και δε βελτιωνεται με αποτελεσμα τμηματα της διδασκαλιας της να καθιστανται παρωχημενα με την παροδο του χρονου. Η επιστημη δεν μπαινει στα χωραφια της θρησκειας αλλα η θρησκεια μπαινει επιλεκτικα στα χωραφια της επιστημης: Πριν τον Νευτωνα και τη βαρυτητα η επισημη θεση της χριστιανικης εκκλησιας ηταν οτι ο “Θεος” ο ιδιος “σπρωχνει” διαρκως τους πλανητες στις τροχιες τους. Στην πορεια αναγκαστηκε να αλλαξει γνωμη. Η ιδια ιστορια συνεχιζεται και σημερα. Χριστιανικες εκκλησιες (δηλαδη ανθρωποι που δε σχετιζονται κατ΄αναγκη με τη βιολογια) δεν δεχονται την “εξελιξη των ειδων” οταν η συντριπτικη πλειοψηφια των επιστημονων (θρησκευομενων και μη) την αποδεχεται. Η επιστημονικη γνωση ειναι μοναδικη (δεν υπαρχουν δυο επιστημονικες αληθειες). Αντιθετα, υπηρξαν και υπαρχουν αμετρητες θρησκειες η καθεμια απο τις οποιες ισχυριζεται οτι αυτη μονο κατεχει την πραγματικη αληθεια. Η επιστημη σου δινει τα εργαλεια να ελεγξεις και να αμφισβητησεις τα πορισματα της. Η θρησκεια δε σου δινει αντιστοιχα εργαλεια για να ελεγξεις το δογμα της. Η επιστημη δεν προσπαθει να εκμεταλευτει τον ανθρωπινο φοβο για το θανατο και την αιωνιοτητα προκειμενου να πεισει. Η θρησκεια το κανει. Η επιστημη ποτε δεν διχασε σε βαθος χρονου τους ανθρωπους. Ο θρησκευτικος φανατισμος αντιθετως ηταν και ειναι αιτια για αποτροπαια εγκληματα. Η επιστημη εργαζεται προς οφελος ολων των ανθρωπων. Η (καθε) θρησκεια αντιθετα υποσχεται ιδιαιτερη μεταχειριση στους δικους της πιστους. Η επιστημη υποσχεται πραγματα που συνηθως τα υλοποιει και ειναι ορατα. Η θρησκεια υποσχεται κυριως πραγματα μετα θανατον. Τελος, η (καθε) θρησκεια δινει μια “απαντηση” στα υπαρξιακα ερωτηματα του ανθρωπου. Η επιστημη αφηνει τον ανθρωπο να βρει την απαντηση μονος του. Τον αφηνει ελευθερο να σκεφτει, να απορησει, να στρεψει το βλεμμα του στον ουρανο και να γευτει την ομορφια της αβεβαιοτητας, της σχετικοτητας, του απειρου και να αναλογιστει πως να το κατακτησει…..

    • Αγαπητέ Βαγγέλη,
      Πολύ ωραίο σχόλιο. Θα μπορούσε να είναι ένα ωραιότατο μεταμοντερνιστικό δοκίμιο. Συγχαρητήρια. Για να έρθω στο θέμα μας, όμως, νομίζω ότι η παραπάνω ανάρτηση είναι λιγάκι ελλατωματική! Δε θέτει το ζήτημα στη σωστή βάση. Ίσως επηρεασμένος από αυτήν να θέλησες να απαντήσεις μ’ αυτόν τον τρόπο. Λοιπόν, έχεις δίκιο. Όσα γράφεις ισχύουν, αν μιλάμε για τις ψευτοθρησκείες της Ανατολής και της Δύσης. Για τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό όμως πέφτεις έξω.

      Γιατί η Ορθοδοξία στηρίζεται όχι σε ένα νεφελώδες και ακατανόητο δόγμα, αλλά σε όσα μας αποκάλυψε ο Ιησούς Χριστός και βιώθηκαν από τους πιστούς όλων των αιώνων. Ο Θεός δεν υπόκειται στους νόμους που ο ίδιος έθεσε για τη φύση. Είναι αιώνιος και δε χρειάζεται αναθεώρηση σαν τις επιστημονικές θεωρίες. Η Εκκλησία μιλάει για τον άνθρωπο και τον υλικό κόσμο, γιατί ακριβώς όλα αυτά είναι δημιουργήματα του Θεού. Αν οι επιστήμονες τα ερευνούν σαν να ήταν αυθύπαρκτα, είναι δικό τους πρόβλημα. Γιατί ούτε ο νόμος της παγκόσμιας έλξης ούτε η θεωρία της εξέλιξης (χρόνια πολλά, Darwin) αποδεικνύονται ως αυτοματισμοί. Και σε ρωτώ, μήπως υπάρχει μία επιστημονική αλήθεια, ακριβώς επειδή ένας είναι ο Δημιουργός;

      Μιλάς για θανατοφοβία και ιδιαίτερη μεταχείριση. Στην Ορθοδοξία δε φοβόμαστε το θάνατο, γιατί ο Χριστός τον νίκησε. Ο ίδιος Χριστός μας δίδαξε να αγαπάμε όλους τους ανθρώπους. Για ποια ιδιαίτερη μεταχείριση μιλάς;

      Ποιος σου είπε ότι η Ορθοδοξία δεν παρέχει τα εργαλεία για να ελέγξεις την πίστη της; Κι εμείς τι είμαστε; Παρανοϊκοί; Τα εργαλεία υπάρχουν και είναι η προσευχή, η ταπείνωση και η αγάπη. Τα έχεις χρησιμοποιήσει, άραγε; Γιατί φανατικοί είναι ακριβώς αυτοί που δεν τα χρησιμοποιούν. Οι απαντήσεις υπάρχουν, αλλά είναι στη διάθεση του καθενός να τις ελέγξει και να τις βιώσει προσωπικά. Γι’ αυτό και η Ορθοδοξία αφήνει τον άνθρωπο ελεύθερο να σκεφτεί, να απορήσει για την Αλήθεια, να στρέψει το βλέμμα του στον ουρανό και να γευτεί την ομορφιά της Βεβαιότητας, της σχετικότητας του ίδιου, του Άπειρου Θεού και να αναλογιστεί πώς να Τον κατακτήσει… Δοκίμασέ το.

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ