Ο κοσμικός άνθρωπος έχει την τάση της επίδειξης, επειδή πιστεύει ότι παίρνει αξία με το να δείχνεται. Είτε την εξωτερική του ομορφιά, είτε τον πλούτο του, είτε την εξυπνάδα του, είτε οποιοδήποτε κοσμικό του προσόν, όταν το δείχνει, νομίζει ότι παίρνει αξία. Θα μπορούσαμε να πούμε και κάπως γενικότερα σαν ορισμό ότι, όταν λέμε «άνθρωπος του κόσμου», εννοούμε άνθρωπος, ο οποίος έχει απολυτοποιήσει τις αξίες του κόσμου, και εν πολλοίς τις λατρεύει, τις θεοποιεί.
Υπάρχουν όμως νόμιμα κοσμικά αγαθά; Γιατί κι εμείς ζούμε μέσα στον κόσμο και -κακά τα ψέματα- κι εμάς μας θέλγει ο κόσμος. Άραγε πού είναι τα όρια, υπάρχουν αγαθά, τα οποία μπορούμε κι εμείς σαν Χριστιανοί να τα απολαμβάνουμε;
Μας λέει ο Απόστολος Παύλος ότι ναι, υπάρχουν τέτοια αγαθά, όπως είναι τα χρήματα, η ιδιοκτησία, η πολιτική, η επιστημονική και καλλιτεχνική δράση, το επιχειρείν, ο άνδρας ή η γυναίκα στον έγγαμο βίο αντίστοιχα. Λέει συγκεκριμένα τη χαρακτηριστική φράση «καί οἱ χρώμενοι τῷ κόσμῳ ὡς μή καταχρώμενοι». Αυτοί, οι οποίοι μεταχειρίζονται δηλαδή για οποιοδήποτε λόγο τα εγκόσμια αγαθά, που δίνει ο άγιος Θεός, να κάνουν χρήση στο βαθμό που επιτρέπεται, χωρίς να απολυτοποιούν την αξία αυτών των πραγμάτων.
Δεν μπορεί να ζήσει κανείς χωρίς χρήματα. Αλλά η τσιγκουνιά, η κατασπατάληση, ο υπερκαταναλωτισμός, τόσες και τόσες εκτροπές, τα τυχερά παιχνίδια, τα καζίνα ασφαλώς είναι καταχρήσεις. Υπάρχει και η χρήση, όπως υπάρχει και σε όλα τα άλλα αγαθά που αναφέραμε παραπάνω.
Επιτρέπεται λοιπόν να χρησιμοποιεί κανείς τα αγαθά του κόσμου, με την προσοχή όμως πάντοτε τεταμένη, ώστε να τα χρησιμοποιεί στο επίπεδο που θέλει ο άγιος Θεός. Πάντως, μπορούμε να πούμε γενικώς πως εμείς οι Χριστιανοί, οι σύγχρονοι μάλιστα Χριστιανοί κατά τη δήλωση του πατρός Παϊσίου δεν κάνουμε καλή χρήση των υλικών αγαθών, αλλά κάνουμε κατάχρηση.
Πήγε, λέει, μια φορά σ’ ένα σπίτι στην Αθήνα και έμενε σ’ έναν γνωστό του. Εκεί, τον παρακάλεσαν να δεχθεί πριν τα ξημερώματα ένα νεαρό οικογενειάρχη 38 χρονών να πάει να τον επισκεφθεί. Πήγε λοιπόν, συζήτησε. Λέει, «έχω εφτά παιδιά. Ζούμε μαζί με τους γονείς μου. Είμαι πάρα πολύ ευχαριστημένος». Δε σταμάτησε, όση ώρα μιλούσε, να δοξολογεί το Θεό. Σε κάθε του φράση έλεγε «δόξα τω Θεώ. Δόξα τω Θεώ. Τι ευτυχισμένος που είμαι! Πόσο ευχαριστημένος είμαι από τη ζωή μου.
»Το σπίτι μου είναι ένα δωμάτιο. Δεν έχουμε περισσότερα, αλλά είμαι πάρα πολύ ευχαριστημένος. Πάρα πολύ μάς αγαπάει ο Θεός. Πόσο ωραία περνάμε. Όλα τα έχουμε, δε μας λείπει τίποτα. Εγώ είμαι σιδηρουργός. Δουλεύω σ’ ένα άκρο της Αττικής, γι’ αυτό είπα να συναντηθούμε αυτή την ώρα, γιατί πρέπει να φύγω, να πάω να εργασθώ.
»Βέβαια, εγώ δεν είμαι καλός άνθρωπος, δεν είμαι καλός Χριστιανός. Η γυναίκα μου είναι πολύ καλή. Αυτή, αφού περιποιείται τα εφτά μας παιδιά και τους δυο γονείς μας, μετά τρέχει στη γειτονιά και περιποιείται γριούλες ανήμπορες, άλλους ασθενείς, παίρνει τα ρούχα τους, τα πλένει, κάνει διάφορα θελήματα. Πράγματι, η γυναίκα μου είναι πάρα πολύ καλή Χριστιανή. Εγώ δεν είμαι καλός Χριστιανός».
Και έλεγε ο πατήρ Παΐσιος: «αυτός δεν έχει καμία σχέση με τους Χριστιανούς, που λένε ότι είναι Χριστιανοί, και με τους μοναχούς, που πας σήμερα στα μοναστήρια τους και ντρέπεσαι να μπεις, γιατί είναι πολυτελείας όλα. Δεν είναι αυτό το πνεύμα της Ορθοδοξίας».
Και μια φορά είχε πάει πάλι σε ένα σπίτι, το οποίο ήτανε πολύ καλό σπίτι, πολύ ωραίο. Εκείνοι βέβαια βάλανε τα δυνατά τους να τον περιποιηθούν όσο μπορούσανε. Λέει η μητέρα: «Γέροντα, είμαστε πάρα πολύ ευχαριστημένοι και δοξάζουμε το Θεό. Ζούμε σ’ έναν παράδεισο. Όλα τα ‘χουμε, τίποτα δε μας λείπει. Πόσοι άνθρωποι πεινάνε, ταλαιπωρούνται…»
Οπότε λέει ο γέροντας, «ζείτε σε μια κόλαση. Παράδεισος είναι αυτός, που τα ‘χετε όλα; Εφόσον τα ‘χετε όλα, δεν είναι παράδεισος, κόλαση είναι. Εγώ προτιμώ το φτωχικό μου κελί, και να σας πω κάτι; Καλύτερα προτιμώ το κελί της φυλακής, να μην έχω τίποτα. Τότε μπορείς να βρεις το Χριστό. Άμα τα έχεις όλα, δεν μπορείς να βρεις το Χριστό».
Αυτό είναι ένα ενδεικτικό παράδειγμα από έναν αναγνωρισμένης αγιότητας άνθρωπο σημερινό, για να δούμε ακριβώς ότι είμαστε πεσμένοι στην παγίδα του κόσμου, ο οποίος διατυμπανίζει και πολυδιαφημίζει την άνεση, την πολυτέλεια, την καλοπέραση. Κι εμείς λέμε, «ε, δεν είναι κακό, δεν κάνω καμιά αμαρτία. Δε γράφει πουθενά, π.χ. να μην έχω ωραίο σπίτι. Νόμιμα δικαιώματα είναι αυτά».
Άλλα δεν είναι έτσι και είναι μια παγίδα του πονηρού στην οποία πέφτουμε οι Χριστιανοί.
Μια ένσταση μόνο ως προς την αρχή του κειμένου…
“Ο κοσμικός άνθρωπος έχει την τάση της επίδειξης, επειδή πιστεύει ότι παίρνει αξία με το να δείχνεται. Είτε την εξωτερική του ομορφιά, είτε τον πλούτο του, είτε την εξυπνάδα του, είτε οποιοδήποτε κοσμικό του προσόν, όταν το δείχνει, νομίζει ότι παίρνει αξία. Θα μπορούσαμε να πούμε και κάπως γενικότερα σαν ορισμό ότι, όταν λέμε «άνθρωπος του κόσμου», εννοούμε άνθρωπος, ο οποίος έχει απολυτοποιήσει τις αξίες του κόσμου, και εν πολλοίς τις λατρεύει, τις θεοποιεί.”
Δεν επιδεικνύεται μόνο ο κοσμικός άνθρωπος. Ακόμη κι ένα πιο πνευματικό άτομο έχει την τάση της επίδειξης. Και τί γίνεται και με μας τους πιο “συνειδητούς” Χριστιανούς; Επειδή ακριβώς, ένα άτομο που αγωνίζεται, δε χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης από τον ευρύτερο κοινωνικό του περίγυρο, θέλει κάποιες φορές να αναγνωρίζεται από τους υπόλοιπους “συναγωνιστές” του. Έτσι, καταφεύγει συνεχώς, σε “αποκαλύψεις” που αφορούν τον πνευματικό του αγώνα, επιδεικνύοντας έτσι, τις προσπάθειες που καταβάλλει για να μένει σταθερός και ακλώνητος…
Ας το σκεφτούμε λίγο κι ας προσευχόμαστε να μας φυλάει ο Θεός από τέτοιες πτώσεις!
Ο κοσμικός άνθρωπος VS ένας πιο πνευματικός άνθρωπος…
Τι εστί “ένα πιο πνευματικό άτομο που έχει την τάση της επίδειξης”;
Υπάρχει κάτι τέτοιο;
Κάτι σε φαρισαίο μου θυμίζει.
Τελικά τι είναι χειρότερο;
Να καυχάσαι για υλικά αγαθά ή για “πνευματικότερα” (σε πόσες εξορμήσεις πήγα, πόσες φορές φόρεσα φούστα και πόσες παντελόνι…);
Αν έπρεπε να απαντήσω, θα τσέκαρα το δεύτερο.
Metalangue,
δεν είμαι εγώ εκείνη που θα σε ελέγξει, εσένα και τον καθένα, ούτε για το τι δείχνεις, ούτε για το τι είσαι… απλώς, έκανα μμια γενική παρατήρηση. Ίσως να έπρεπε να βάλω σε εισαγωγικά το “πνευματικό άτομο”, ίσως πάλι και όχι…
Δεν είναι κατακριταίο το να επιδιώκεις την υποστήριξη. Απλά διακρίνεται με σωστούς και λάθος τρόπους. Υπάρχουν άτομα, τα οποία έχουν ίχνη τέτοιας διάκρισης, υπάρχουν κι άλλα που δεν έχουν. Θέλω να πιστεύω ότι με καταλαβαίνεις…
Πάντως, το “συνειδητούς”, το έβαλα σε εισαγωγικά, ακριβώς γι’ αυτό το λόγο. Είναι φαρισαϊκό, δε λέω… αλλά αλίμονο σε αυτόν που θα πει ότι φτάνει τον Τελώνη!!!