Η αρετή του άρχοντα

3
1173
Εκτύπωση Εκτύπωση
1 αστέρι2 αστέρια3 αστέρια4 αστέρια5 αστέρια (1 ψήφοι, μέσος όρος: 5.00 από 5)
Loading...

«Ἄρχοντος ἀρετήν… τό ἐκ φαύλης σπουδαίαν (πόλιν) παρασκευάσαι».

Μέσα στην πολιτική ομίχλη που βαραίνει τον ελληνικό ουρανό και δημιουργεί κλίμα αβεβαιότητας και απαισιοδοξίας, η καρδιά και η σκέψη αναζητά φωτεινές ακτίνες αλήθειας και ελπίδας μέσα στην Ιερή μας Παράδοση, μέσα στον αγιοπατερικό λόγο.

Το ηγεμονικό πνεύμα του Μεγάλου Φωτίου (810-893 μ.Χ.), οικουμενικού διδασκάλου και Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως – η ιερή του μνήμη τιμάται στις 6 Φεβρουαρίου – διαβλέπει πως η άσκηση της εξουσίας είναι αποτελεσματική και σωτήρια μόνο όταν είναι ενάρετη.

Η Πατριαρχεία του συνδέεται με τον εκχριστιανισμό των Σλάβων. Καρπός αυτού του έργου ήταν η βάπτιση του ηγεμόνα της Βουλγαρίας Βόρι, ο οποίος έλαβε το χριστιανικό άνομα Μιχαήλ. Σ’ αυτόν που αποκαλεί «εὐγενές και γνήσιο γέννημα των πνευματικῶν του ὠδίνων» απευθύνει, με ιδιαίτερη πατρική αγάπη, ο Πατριάρχης Φώτιος, παραινετική επιστολή για την άσκηση θεοφιλούς και επιτυχημένης ηγεμονίας.

Μια σταχυολόγηση των συμβουλών του Αγίου από την επιστολή του αυτή μπορεί να οδηγήσει σε μια αναλογική και γόνιμη σύγκριση με το σημερινό τρόπο άσκησης της εξουσίας στην ελληνική πραγματικότητα, που αλγεί από τα πολυποίκιλα πλήγματα μιας απαξιωμένης πολιτικής τακτικής, και συγχρόνως να δώσει απαντήσεις στα αμείλικτα και πολυώνυμα γιατί.

  • Όπως κάθε άνθρωπος, έτσι και ο ηγεμόνας πρέπει να τηρεί τις εντολές του Δεσπότου Θεού.
  • Ηγεμόνας προσευχόμενος είναι ενωμένος με τον Θεό και οικείος του. Η αρετή του άρχοντα φαίνεται αν μπορεί να μετατρέψει μια πόλη όχι τόσο από μικρή σε μεγάλη, όσο από φαύλη σε χρηστή.
  • Αδυσώπητος σ’ εκείνους που διαπράττουν αδικήματα σε πρόσωπα και στην πολιτεία, γρήγορος στην αναζήτηση του δίκαιου και στην αμερόληπτη απονομή του, συμπαθής στην αντιμετώπιση των εναντίον του αδικημάτων.
  • Δεν υπάρχει ελαφρυντικό και δικαιολογία για τον άρχοντα που αδικεί.
  • Οι φαύλοι στο περιβάλλον του άρχοντα αμαυρώνουν την εικόνα του.
  • Ένας ηγεμόνας μπορεί να γίνει άριστος κριτής των άλλων, όταν ο ίδιος λογοδοτεί για τις πράξεις του κάτω από την επίβλεψη της συνειδήσεώς του και προσπαθεί να διορθώσει τα λάθη του.
  • Ένας συνετός ηγεμόνας πρέπει ν’ αποφεύγει τις υπερβολικές υποσχέσεις, να μην παραβαίνει τίποτα απ’ όσα υποσχέθηκε, γιατί, όταν ψεύδεται, αναπόφευκτα θα θεωρηθεί ελεεινός.
  • Πρέπει να διορίζει ως άρχοντες ανθρώπους πλούσιους σε αρετές, να επαινεί τους άριστους, να διατηρεί την ομόνοια των υπηκόων χωρίς εξεγέρσεις, να εμπνέει την ασφάλεια στους δίκαιους και να αντιμετωπίζει τα προβλήματα των πολιτών με συμπάθεια και ευαισθησία.
  • Να προσέχει να μη διασυρθούν τα έθιμα και οι παραδόσεις της πατρίδας του.
  • Να θεωρεί άχρηστο τον χρυσό που είναι παγίδα φοβερή για κείνους που τον αγαπούν.
  • Οι καινοτομίες που δεν εισάγονται αριστοτεχνικά προκαλούν φόβο, δημιουργούν σύγχυση και ερεθίζουν το λαό.
  • Προσοχή στις απερίσκεπτες κουβέντες. Σταθερός στις απόψεις του, κύριος της γλώσσας του.
  • Την αιτία για όσα πάνε καλά πρέπει να την αποδίδει στον Θεό, να είναι πρότυπο αρετής και ευσέβειας για τους υπηκόους του, αλλά και να αποτελεί και για όλες τις γενιές των ανθρώπων που θ’ ακολουθήσουν μια όμορφη και σπουδαία ενθάρρυνση, για την επιτέλεση ωραίων και σημαντικών έργων.

Οι παραινέσεις αυτές του Μεγάλου πατρός, «πατρός παγκοσμίου» όντως, προς τον άρχοντα Βουλγαρίας είναι στοιχειοθετημένες και εμποτισμένες από το ελληνοχριστιανικό πνεύμα και βρίσκονται στον αντίποδα των χρησιμοθηρικών και αμοραλιστριών αντιλήψεων περί εξουσίας, όπως εκφράζονται στο περίφημο βιβλίο του Niccholo Machiavelli «ο ηγεμών» και εφαρμόστηκαν μάλιστα επαυξημένες στη Δύση, κατά μίμηση δε και στον ταλαίπωρο αυτό τόπο.

Αν οι υποθήκες του ιερού Φωτίου φθάσουν σε ώτα ακουόντων, αρχόντων και αρχομένων, τότε έχουμε ελπίδες να διορθώσουμε τα λάθη μας και να χαρούμε αληθινά ελεύθερη πατρίδα.
Διαφορετικά, αν ο καθρέπτης της λαϊκής βούλησης είναι θολός από τις γκρίζες φιγούρες που τον ψευτογεμίζουν ή τα μάτια θαμπώσουν και δε διακρίνουν το αληθινό από το κίβδηλο, ποιος μπορεί να περισώσει τα συντρίμμια του πολιτικού βίου;

_______________________
Βλ. Φωτίου, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, ο ηγεμών, μετάφρ.-σχόλια Ἰωάννης Πλεξίδας, ἐκδ. Ἁρμός, 2007. Φωτίου του ἁγιωτάτου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως ἐκ της πρός Μιχαήλ τον Ἄρχοντα Βουλγαρίας ἐπιστολῆς-Τί ἐστιν ἔργον ἄρχοντος», PG 102, 628A-696D. ὅπ. παρ.

“Ο ηγεμών”, Περιοδικό Η Δράση μας, Φεβρουάριος 2011

3 ΣΧΟΛΙΑ

  1. Πόσο σημαντικό είναι να υπάρχουν άνθρωποι που να αποτελούν πηγή έμπνευσης για τους υπόλοιπους αδερφούς τους! Και πόσο εξίσου σημαντικό είναι, οι άνθρωποι αυτοί να θεωρούν τους αυτούς τους ανάξιους….!!!

  2. Χαίρετε από την Κύπρο!
    Με συγκίνηση και χαρά ανακάλυψα σήμερα πως η ΧΦΔ έχει δική της ιστοσελίδα! Ως παλαιό μέλος της ΧΦΔ Θεσσαλονίκης και του Οικοτροφείου Αγία Φιλοθέη, “ζήλεψα” που δεν έφτασα αυτές τις ηλεκτρονικές εποχές και θυμήθηκα με νοσταλγία τα όμορφα και αθώα φοιτητικά μας χρόνια. Έψαξα να βρω αν υπήρχε wall, κάποιος τοίχος που να μπορεί να χαιρετήσει ένας καινούριος χρήστης, και στην διαδικασία ψαξίματος, το μάτι μου έπεσε σε αυτό το άρθρο της Δράσεως. Τόσο επίκαιρος και τόσο ζωντανός ο πατερικός λόγος. Πιο μοντέρνος από ποτέ. Τίποτα δεν είναι τυχαίο, κατά την ταπεινή μου γνώμη. Χθες και σήμερα προβληματιζόμουν ιδιαιτέρως για το θέμα αυτό. Στην ζωή μας καθημερινά ερχόμαστε αντιμέτωποι άλλες φορές με καθαρά και άλλες με όχι τόσο καθαρά διλήμματα. Ο καθημερινός πνευματικός αγώνας συνίσταται σε συνεχείς αποφάσεις Ναι/όχι. Και ο Θεός βρίσκει τρόπους να μας δώσει απαντήσεις. Και για μένα σήμερα, το άρθρο αυτό ήταν μια απάντηση.
    Σας χαιρετώ, και εύχομαι σε όλους τους φοιτητές και φοιτήτριες καλές επιτυχίες στις σπουδές και στην ζωή τους. Παιδιά, ως παλιά οικότροφος και νυν κλινική ψυχολόγος και μητέρα, κάνω την εξής σκέψη :κάποια πράγματα μπορεί να μας φαίνονται αυστηρά και δύσκολα. Απολαύστε όμως αυτή την ξεγνοιασιά και την αγάπη που βρίσκετε. Η ζωή μετά τις σπουδές είναι δύσκολη. Ακόμη πιο δύσκολη κι από την Εξεταστική. Και κάτι τέτοιες εμπειρίες, αγνές εποχές, αγαπητικές συνάξεις, λατρευτική ζωή και ανατάσεις ψυχής, είναι μεγάλη παρηγοριά στη συνέχεια.
    Ο Θεός μαζί σας!

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ