Γράφει ο Ιεροκήρυκας της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης π. Μιχαήλ Σαντοριναίος
Δεν χορταίνεται η ομορφιά, η σοφία, η αρετή, η φιλανθρωπία, η αγία ηδονή του παγκάλου προσώπου του Σωτήρος Χριστού.
Αυτό δεν ομολογούμε κάθε φορά στην πρώτη ευχή της Θείας Ευχαριστίας μετά τη Θεία Κοινωνία; Ομολογούμε πως, όταν αξιωθούμε να βρεθούμε “εἰς τήν ἀΐδιον ἀνάπαυσιν”, θα εορτάζουμε ακατάπαυστα γιατί θα μαγευόμαστε και θα τρεφόμαστε συνεχώς από τη θέα του αγλαού Προσώπου Του, “ἔνθα ὁ τῶν ἑορταζόντων ἦχος ὁ ἀκατάπαυστος καὶ ἡ ἀπέραντος ἠδονή τῶν καθορώντων τοῦ σοῦ προσώπου τό κάλλος τό ἄρρητον”.
Σήμερα θα θαυμάσουμε για άλλη μια φορά την παναγάπη, την πανσοφία και την απέραντη φιλανθρωπία του Κυρίου μας! Θα θαυμάσουμε όμως και την αδιάσειστη πίστη, την αλύγιστη υπομονή και την απύθμενη ταπείνωση μιας απλής αλλά και μεγάλης ειδωλολάτρισσας γυναίκας Χαναναίας, που το όνομά της ήταν Ιούστα.
Τί συνέβη;
Ο Κύριός μας, αποφασίζει να κάνει ένα διάλειμμα από τη χωρίς σταματημό τριετή πολύκαρπη αλλά και πολύκοπη δράση Του. Βρίσκεται τώρα στην αρχή του τρίτου έτους. Θέλει λίγο να ξαποστάσει αλλά και πιο ήσυχα να εκπαιδεύσει τους αυριανούς Αποστόλους, για να οργώσουν πνευματικά μετά την Πεντηκοστή όλη την οικουμένη.
Ανεβαίνει ο Ιησούς και η μικρή Του ομάδα στο βορειότερο σημείο της Παλαιστίνης προς τα γεωγραφικά όρια που αρχίζει η Φοινίκη. «Καὶ ἐξελθὼν ἐκεῖθεν ὁ Ἰησοῦς ἀνεχώρησεν εἰς τὰ μέρη Τύρου καὶ Σιδῶνος» (Ματθ. ιε΄ 21).
Οι Φοίνικες ήταν οι αρχαίοι κάτοικοι της Παλαιστίνης, της γης Χαναάν. Λέγονταν και Χαναναίοι. Κυριότερες πόλεις των Χαναναίων ήταν η Τύρος και η Σιδώνα, πόλεις διαβόητες για την φρικτή ειδωλολατρία τους, την τρυφή και την ανηθικότητά τους.
Από τα σύνορα της Φοινίκης, λοιπόν, και ενώ ο Κύριος με τους μαθητές Του βαδίζουν αμέριμνοι, εξέρχεται μια ταλαίπωρη κατώδυνη μητέρα και αρχίζει να κραυγάζει προς τον Κύριο: “Ἐλέησόν με, Κύριε, υἱὲ Δαυΐδ· ἡ θυγάτηρ μου κακῶς δαιμονίζεται” (Ματθ. ιε΄ 22).
Με αφορμή τη σημερινή συγκλονιστική ευαγγελική περικοπή, θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τρία σημεία.
1. Ο Χριστός είναι η μοναδική λύση για όλα τα προβλήματα
Ας αφήσουμε για την ώρα το φρικτό και ελεεινό θέαμα της ηρωικής μητέρας που σπαράζει ενώπιον του φαινομενικά αδιάφορου Ιησού! Θα δούμε στην συνέχεια πὠς αυτή “νίκησε” τον Παντοδύναμο.
Ας προσέξουμε, πρώτα, κάτι που συνήθως μάς διαφεύγει από την ευαγγελική αυτή διήγηση. Άραγε, η κακώς δαιμονιζομένη κόρη της, η Βερνίκη όπως μας διασώζουν το όνομά της οι Κλημέντιες ομιλίες, τώρα αρρώστησε;
Όχι, χρόνια βασανιζόταν!
Τι λέτε; Η στοργική Μητέρα δεν έκανε άλλη προσπάθεια;
Ασφαλώς θα πήγε σε πολλούς γιατρούς. Πόσα θα πλήρωσε η φουκαριάρα; Θυμάστε μια άλλη ταλαίπωρη γυναίκα, την αιμορροούσα που γράφει ο ευαγγελιστής Λουκάς χαρακτηριστικά: “ἥτις ἰατροῖς προσαναλώσασα ὅλον τὸν βίον –ξόδεψε όλα τα χρήματά της στους γιατρούς– οὐκ ἴσχυσεν ὑπ᾿ οὐδενὸς θεραπευθῆναι” (Λουκ. η΄ 43).
Κανείς δεν μπόρεσε να την κάνει καλά…
Έπειτα δεν θα συμβουλεύτηκε τους συγγενείς της, τους σοφούς της περιοχής της, τους άρχοντες; Όλοι σήκωναν τα χέρια ψηλά! Δυστυχώς, έλεγαν, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα.
Πόσες φορές με δάκρυα στα μάτια θα προσευχήθηκε στα άψυχα και ανέκφραστα πατροπαράδοτα είδωλα της Φοινίκης; Πόσες φορές με γεμάτα χέρια δεν θα κατέφυγε στους ιερείς των ανύπαρκτων απατηλών ειδώλων; Ούτε και αυτοί! Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε, επαναλάμβαναν…
Επιτέλους! Άκουσε για τον Ιησού Χριστό. Τον μεγάλο Προφήτη. Τον θαυμαστό Δάσκαλο. Τον ανίκητο θαυματουργό. Και είπε: Σ΄ Αυτόν θα πάω! Αυτός είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας του Κυρίου, που κατάγεται από την ένδοξη οικογένεια του Δαβίδ.
Και πήγε. Και φώναξε μέσα από τα βάθη της ψυχής της “ἐλέησόν με, Κύριε, υἱὲ Δαυΐδ· ἡ θυγάτηρ μου κακῶς δαιμονίζεται” (Ματθ. ιε΄ 22).
Και στο τέλος της μάχης είπε ο Χριστός: “ὦ γύναι, μεγάλη σου ἡ πίστις! γενηθήτω σοι ὡς θέλεις” (Ματθ. ιε΄ 28).
Φοβερό! Αυτόν τον λόγο δεν τον είπε ο Χριστός σε κανέναν Ισραηλίτη! Η ειδωλολάτρισσα τους έβαλε τα γυαλιά.
Αλήθεια, μήπως η νίκη αυτή της Χαναναίας γυναίκας έχει να πει κάτι και σε μας;
Μαστιγωνόμαστε από μια ανείπωτη πανδημία.
Αλαφιασμένοι καταπίνουμε τις εκφοβιστικές, κουραστικές και πληθωρικές ειδήσεις που κοινό τόπο έχουν πως θα μας σώσουν τα εμβόλια, τα θαυματουργικά φάρμακα, οι γιατροί, οι ειδικοί, τα μέτρα, οι αποστάσεις ακόμα και από τα πρόσωπα της ίδιας μας της οικογένειάς μας, οι μάσκες, οι διπλές τώρα μάσκες, το ατελείωτο πλύσιμο των χεριών… Μόνο ο Θεός δεν υπάρχει πουθενά!
Πού είναι ο Θεός, Χριστιανοί μου;
Πού είναι το “Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα, Παντοκράτορα…”;
Όμως, λάθος! Υπάρχει… Είναι επικίνδυνος, μας λένε! Είναι κίνδυνος-θάνατος. Μπορεί να μας πεθάνει…
Οι Ιουδαίοι, ο τότε εκλεκτός λαός του Θεού, αυτός για τον οποίον είπε σήμερα ο Χριστός “οὐκ ἀπεστάλην εἰ μὴ εἰς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ” (Ματθ. ιε΄ 23), έβρισκαν επικίνδυνο τον Χριστό…
Ο σημερινός “εκλεκτός” λαός του Θεού, άνθρωποι που δεν συμπαθούν την Εκκλησία αλλά και άνθρωποι που νομίζουν ότι είναι της Εκκλησίας, απομακρύνονται από την Εκκλησία, από τη Θεία Κοινωνία, από την εξομολόγηση, από τα Άγια Λείψανα, τις αγίες εικόνες, μήπως και κολλήσουν κορωνοϊό. Φοβούνται τον Χριστό. Κρατούν αποστάσεις, όπως τους λένε, και από Αυτόν. Μήπως τους κολλήσει τελικά ο Χριστός. Μήπως τους κάνει “κακό” ο Χριστός.
Αλήθεια, πόσο πιο ψηλά, πόσο πιο κοντά στον Χριστό είναι, δυστυχώς, πολλές φορές οι αλλόθρησκοι και οι ειδωλολάτρες σαν την Χαναναία από τους σύγχρονούς τους μορφωμένους Χριστιανούς!
Δώσε, Κύριε, να φτάσουμε το επίπεδο της ειδωλολάτρισσας Χαναναίας και να καταλάβουμε ότι τελικά Εσύ είσαι η μοναδική και παντοτινή και αδάπανη και τέλεια λύση και της πανδημίας και της κακοδαιμονίας μας και της αμαρτίας και όλων των προβλημάτων όλου του κόσμου.
Αλλά πως έφτασε η Χαναναία σε αυτή την περίτρανη νίκη;
2. Πώς νίκησε τον ανίκητο Θεό!
Όπως είδαμε, η ηρωίδα μας πέρναγε στην ζωή της μακροχρόνιο και δυσπερίγραπτο πόνο. Ο θεόσοφος πόνος κάνει τον άνθρωπο μαλακό, προσγειωμένο, φιλοσοφημένο, σοφό. Γρήγορα ο άνθρωπος μέσα στον πόνο του καταλαβαίνει την αδυναμία του, την αδυναμία της μεγάλαυχης επιστήμης, που κομπάζει πως θα βρει λύση για όλα. Βλέπει πλέον καθαρότερα και την αμαρτία του, μετανοεί, αλλάζει, φωτίζεται, βρίσκει τον Θεό.
Έτσι, βρήκε τον Χριστό και η Χαναναία. Έτσι βρίσκει τον Χριστό και η κάθε Χαναναία…
Να, πριν λίγα χρόνια, μία μουσουλμάνα ανάπηρη διάβαζε το Κοράνι και προσευχόταν στον Αλλάχ να την θεραπεύσει. Ήταν τετραπληγική. Καθηλωμένη στο κρεβάτι. Χρόνια δεν γινόταν καλά!
Προσευχήθηκε και στο μεγάλο “προφήτη”, τον Μωάμεθ. Ούτε φωνή, ούτε ακρόαση.
Κάπου όμως διάβασε στο Κοράνι για τον Ιησού. Αυτός, έγραφε, έκανε συνεχώς θαύματα. Προσευχήθηκε και είπε: “Αφού εσύ, Ιησού, έκανες θαύματα και τίποτε δεν ήταν αδύνατο στην δύναμή σου, κάνε καλά και εμένα”.
Το είπε με πίστη και αυτή όπως η Χαναναία τότε και θεραπεύτηκε και αυτή. Και στο σώμα και στην ψυχή. Τώρα είναι Χριστιανή!
Γι’ αυτό, λέμε πολλές φορές ότι και οι αλλόθρησκοι ακόμη όταν πονέσουν και ταπεινωθούν, βρίσκουν τον Χριστό.
Ας ξαναγυρίσουμε τώρα στην πρωτόγνωρη εμπειρία της σημερινής περικοπής. Η Χαναναία δεν ήταν μόνο ταπεινή. Ήταν και ακλόνητα πιστή!
Κοιτάξτε την! Αυτή κράζει και ο Φιλάνθρωπος κάνει πως αδιαφορεί.
Προχωρεί σαν να μην ακούει καθόλου. Όπως, μερικές φορές, φαίνεται να κάνει και στις προσευχές μας.
Μεσολαβούν τώρα οι μαθητές Του και Τoν παρακαλούν, “ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν· οὐκ ἀπεστάλην εἰ μὴ εἰς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ” (Ματθ. ιε 24).
Οι μαθητές, οι αυριανοί Απόστολοι υποχωρούν! Τα παρατούν! Αυτή όχι!
Κάνει μια κυκλωτική κίνηση. Από τελευταία βρίσκεται γρήγορα πρώτη, πέφτει μπροστά στον Ιησού και επίμονα προσκυνεί τον Κύριο. “Ἡ δὲ ἐλθοῦσα προσεκύνησεν αὐτῷ λέγουσα· Κύριε, βοήθει μοι” (Ματθ. ιε 25).
“Τί κάνεις, γυναίκα; Έχει εσύ περισσότερο θάρρος από τους Αποστόλους; Έχεις εσύ μεγαλύτερη δύναμη; — Θάρρος και δύναμη, λέει, δεν έχω καθόλου, απεναντίας έχω αθλιότητα. Αλλ’ όμως αυτή την αθλιότητά μου την εκθέτω μπροστά Του αντί για προσευχή. Δεν θα απορρίψει την επιμονή μου”, γράφει σχετικά ο Ιερός Χρυσόστομος.
Ο Κύριος φαίνεται ακόμη ασυγκίνητος! Η άπειρα πονετική καρδιά Του βέβαια το ξέρει. Με πόνο άριστης στοργικής Μητέρας την δοκιμάζει για τελευταία φορά. Κάνει πως την προσβάλλει! Την χαρακτηρίζει με έναν όρο ταπεινωτικό που διαθρησκειακά αναφέρεται στους “ακάθαρτους” αλλοθρήσκους. Ανοίγει όμως και ένα μικρό παραθυράκι. Χρησιμοποιεί υποκοριστικό. Δεν την αποκαλεί σκυλί αλλά σκυλάκι. “Ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν· οὐκ ἔστι καλὸν λαβεῖν τὸν ἄρτον τῶν τέκνων καὶ βαλεῖν τοῖς κυναρίοις” (Ματθ. ιε΄ 26).
Αν ήταν άλλη στην θέση της, με πληγωμένο εγωισμό θα αποχωρούσε και θα έχανε τα πάντα. Ίσως και εμείς το ίδιο θα κάναμε. Θα λέγαμε με έπαρση: “δεν σας επιτρέπω, Κύριε, να με προσβάλλετε”! Όμως αυτή είναι ταπεινή και, επειδή είναι ταπεινή, κερδίζει. Δεν κλονίζεται, επιμένει ταπεινά, υπομονετικά, πιστά, συνετά. “Ναι, Κύριε, δεν λέω ότι έχω τα δικαιώματα των παιδιών Σου Ισραηλιτών. Μόνο τα ψίχουλα του ελέους Σου μου φτάνουν!”
“Το να μην απομακρύνεται –γράφει ο ιερός Ζιγαβηνός–, ενώ την εξουθενώνει τόσο, είναι αποτέλεσμα της πίστεώς της· το να ομολογεί ότι είναι κυνάριο είναι δείγμα της ταπεινώσεώς της· ενώ το να κατασκευάσει από τα λόγια του Χριστού την ευκαιρία, είναι αποδεικτικό της συνέσεώς της”.
Αυτή πήρε άριστα και έπαινο από τον Αλάνθαστο Διδάσκαλο! Εσύ, αδελφέ μου και εγώ, τι βαθμό παίρνουμε καθημερινά στη σχέση μας, στην προσευχή μας, στην προσέγγισή μας με τον Χριστό;
Μην ξεχνάς: η πανδημία δεν είναι μόνο όπως φαίνεται στην πρώτη θεώρηση ένας υγειονομικός, οικονομικός και κοινωνικός τεκτονικός σεισμός. Είναι και σεισμός για τον έλεγχο της γνησιότητας της πίστης μας, της αγάπης μας προς τον Χριστό, της υπομονής μας, της επιμονής μας, της συνέσεως του κάθε πιστού.
Ας βαθμολογίσουμε από σήμερα τους εαυτούς μας. Ας βάλουμε δίπλα στις επιδόσεις μας την άριστη επίδοση της Χαναναίας και ανάλογα ας αναθεωρήσουμε την ασθενική πίστη μας, την ανάπηρη ταπείνωση μας και γενικά την στάση μας ενώπιον του Σωτήρος Χριστού.
3. Την θαύμασε ο Χριστός!
Στέκομαι και βλέπω την σκηνή!
Θαυμάζω τον ενανθρωπήσαντα Θεό που θαυμάζει μία ψυχή! Τί θαυμαστό να σε θαυμάζει ο Θεός! Τι έβλεπε ο Χριστός;
Έβλεπε μία μάλλον αγράμματη, απλή γυναίκα που γεννήθηκε και έζησε όλη της ζωή μέσα στην ειδωλολατρία. Μόνο από τις φήμες είχε ακούσει για τον Μεσσία. Κι όμως ξεπέρασε σε πίστη, σε σωφροσύνη, σε προσευχή, σε αγία υπομονή και επιμονή, σε διόραση όλο τον εκλεκτό λαό του Θεού, και όλους εμάς, σε κάποια στιγμή και αυτούς τους ίδιους, τους Μαθητές του Χριστού!
Τον είδε η Χαναναία ίσως για πρώτη φορά και όμως πίστευε αδιάκριτα ότι είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας, ο ένδοξος Απόγονος του Δαβίδ, ο Εκλεκτός του Θεού, ο Παντοδύναμος και φιλάνθρωπος Κύριος, που με μία απλή θεοπρεπή εντολή Του θα μπορούσε με ένα “ψίχουλο” του θείου ελέους Του να θεραπεύσει από μακριά, οριστικά, ολιστικά και αμετάκλητα το πονεμένο παιδί της.
Είχε ακόμη την πεποίθηση ότι η απέραντη καλοσύνη και η απροσμέτρητη φιλανθρωπία Του είναι αδύνατο να μην ακούσει το αίτημά της.
Πόσο ωραίος, δυνατός και ευτυχής είναι ο άνθρωπος, όταν έχει ζωντανή πίστη! Υπερνικά αποτελεσματικά όλα τα προβλήματα του. Εκεί που όλοι οι άλλοι φοβούνται και τρέμουν, αυτός βλέπει τον Ζωντανό Θεό έτοιμο να θαυματουργήσει!
Γι’ αυτό και πάντοτε τον διαπερνά μία ουράνια ειρήνη και χαρά! Σε όποιες συνθήκες και αν ζει!
Βέβαια αυτή η ζωντανή πίστη φυτρώνει μόνο πάνω στο έδαφος της υψοποιού ταπεινοφροσύνης. Αλλά και η ταπεινοφροσύνη χαλκεύεται από την άκτιστη χάρη του Θεού και την αγία υπομονή στις πολυχρόνιες θλίψεις που στέλνει η υπέρμετρη αγάπη του Αγίου Θεού στους εκλεκτούς Του, για να τους ευεργετήσει.
Σκέφτηκες, αδελφέ μου, ποτέ να δοξάσεις τον άγιο Θεό για την σημερινή πανδημία, για την πολυώνυμη αδικία, για τις θλίψεις σου και μάλιστα τις άδικες θλίψεις, που προέρχονται όχι από τους εχθρούς σου, αλλά από τους κοντινούς σου, τους αδελφούς σου;
Αν ναι, μπήκες στην τροχιά της αριστευσάσης Χαναναίας.
Συνέχισε! Θα την συναντήσεις σύντομα! Θα συναντήσεις και τον Χριστό!
Θα πει και σε σένα. “Ω ἁδελφέ, μεγάλη σου η πίστις. Γενηθήτω σοι ως θέλεις”!