Ευαγγέλιο Κυριακής: Λουκ. ι’ 25-37
Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, νομικός τις προσῆλθε τῷ Ἰησοῦ ἐκπειράζων αὐτὸν καὶ λέγων· διδάσκαλε, τί ποιήσας ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω; 26 ὁ δὲ εἶπε πρὸς αὐτόν· ἐν τῷ νόμῳ τί γέγραπται; πῶς ἀναγινώσκεις; 27 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν· ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου, καὶ τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν· 28 εἶπε δὲ αὐτῷ· ὀρθῶς ἀπεκρίθης· τοῦτο ποίει καὶ ζήσῃ. 29 ὁ δὲ θέλων δικαιοῦν ἑαυτὸν εἶπε πρὸς τὸν Ἰησοῦν· καὶ τίς ἐστί μου πλησίον; 30 ὑπολαβὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν· ἄνθρωπός τις κατέβαινεν ἀπὸ Ἱερουσαλὴμ εἰς Ἱεριχώ, καὶ λῃσταῖς περιέπεσεν· οἳ καὶ ἐκδύσαντες αὐτὸν καὶ πληγὰς ἐπιθέντες ἀπῆλθον ἀφέντες ἡμιθανῆ τυγχάνοντα. 31 κατὰ συγκυρίαν δὲ ἱερεύς τις κατέβαινεν ἐν τῇ ὁδῷ ἐκείνῃ, καὶ ἰδὼν αὐτὸν ἀντιπαρῆλθεν. 32 ὁμοίως δὲ καὶ Λευΐτης γενόμενος κατὰ τὸν τόπον, ἐλθὼν καὶ ἰδὼν ἀντιπαρῆλθε. 33 Σαμαρείτης δέ τις ὁδεύων ἦλθε κατ᾿ αὐτόν, καὶ ἰδὼν αὐτὸν ἐσπλαγχνίσθη, 34 καὶ προσελθὼν κατέδησε τὰ τραύματα αὐτοῦ ἐπιχέων ἔλαιον καὶ οἶνον, ἐπιβιβάσας δὲ αὐτὸν ἐπὶ τὸ ἴδιον κτῆνος ἤγαγεν αὐτὸν εἰς πανδοχεῖον καὶ ἐπεμελήθη αὐτοῦ· 35 καὶ ἐπὶ τὴν αὔριον ἐξελθών, ἐκβαλὼν δύο δηνάρια ἔδωκε τῷ πανδοχεῖ καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἐπιμελήθητι αὐτοῦ, καὶ ὅ,τι ἂν προσδαπανήσῃς, ἐγὼ ἐν τῷ ἐπανέρχεσθαί με ἀποδώσω σοι. 36 τίς οὖν τούτων τῶν τριῶν πλησίον δοκεῖ σοι γεγονέναι τοῦ ἐμπεσόντος εἰς τοὺς λῃστάς; 37 ὁ δὲ εἶπεν· ὁ ποιήσας τὸ ἔλεος μετ᾿ αὐτοῦ. εἶπεν οὖν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· πορεύου καὶ σὺ ποίει ὁμοίως.
Ο καλός Σαμαρείτης
Οι «άνθρωποι του Θεού»
—Διδάσκαλε, τι πρέπει να κάνω για να κληρονομήσω την αιώνια ζωή; ρώτησε κάποτε ένας νομοδιδάσκαλος τον Κύριο θέλοντας να Τον παγιδεύσει. Κι Εκείνος τον παρέπεμψε στις εντολές του Μωσαϊκού Νόμου. Τότε ο νομοδιδάσκαλος ανέφερε τις δύο βασικότερες εντολές της Παλαιάς Διαθήκης, την αγάπη προς το Θεό και την αγάπη προς τον πλησίον. Θέλοντας όμως να δικαιολογηθεί, επειδή έθεσε ένα ερώτημα στο οποίο του ήταν γνωστή η απάντηση, έθεσε κι ένα δεύτερο: Ποιον πρέπει να θεωρώ πλησίον μου; Αυτό το ερώτημα στάθηκε η αφορμή να διηγηθεί ο Κύριος μία υπέροχη παραβολή, την παραβολή του καλού Σαμαρείτη.
Κάποιος άνθρωπος, είπε, κατέβαινε από τα Ιεροσόλυμα στην Ιεριχώ και έπεσε σε ενέδρα ληστών, οι οποίοι τον λήστεψαν, τον έγδυσαν, τον καταπλήγωσαν και τον εγκατέλειψαν μισοπεθαμένο. Κάποια στιγμή ένας ιερεύς που κατέβαινε στο δρόμο εκείνο, ενώ τον είδε από μακριά, πέρασε από το απέναντι μέρος χωρίς να του δώσει καμία βοήθεια. Παρόμοια και κάποιος Λευίτης, υπηρέτης του ναού, έφθασε στο μέρος εκείνο. Αυτός φάνηκε ακόμη πιο άσπλαχνος. Ήλθε πολύ κοντά, είδε την άθλια κατάσταση του πληγωμένου ανθρώπου κι έφυγε. Ο ιερεύς έφυγε από ενστικτώδη φιλαυτία, ενώ ο Λευίτης έπειτα από υπολογισμό.
Και τα δύο όμως πρόσωπα, ο ιερέας και ο Λευίτης είχαν κάτι κοινό: Ήταν δύο πρόσωπα που είχαν αξίωμα και έργο ιερό. Αυτοί εξαιτίας της ιδιότητάς τους θα έπρεπε περισσότερο από κάθε άλλο άνθρωπο της εποχής εκείνης να είναι συμπονετικοί και σπλαχνικοί, να δείξουν αγάπη στον ετοιμοθάνατο διαβάτη. Αυτοί λόγω της θέσεώς τους δίδασκαν και τους άλλους το καθήκον της αγάπης προς τον πλησίον. Κι όμως αθέτησαν το καθήκον τους αυτό. Είναι θλιβερό, εκείνοι που θα έπρεπε να δίνουν το παράδειγμα της αγάπης, να γίνονται παραδείγματα σκληρότητος. Οι άνθρωποι του Θεού να δυσφημούν τόσο πολύ το Θεό.
Κάτι τέτοιο δυστυχώς επαναλαμβάνεται πολλές φορές μέσα στην ιστορία σε «ανθρώπους του Θεού». Και είναι φοβερό να συμβαίνει κάποτε και σε μας. Σε μας που θέλουμε να είμαστε άνθρωποι της Εκκλησίας, να αποδεικνυόμαστε στην πράξη άσπλαχνοι, σκληροί, αδιάφοροι στον ανθρώπινο πόνο. Είναι τραγικό να ισχύει κάτι τέτοιο και για μας. Εάν δεν δείξουμε εμείς οι πιστοί χριστιανοί αγάπη, ποιος άλλος θα δείξει; Ο Κύριός μας το ξεκαθάρισε ότι χωρίς την αγάπη προς τον συνάνθρωπό μας, Βασιλεία ουρανών δεν πρόκειται να κληρονομήσουμε. Η αγάπη προς τον πλησίον είναι η σφραγίδα της γνησιότητός μας, η βασική προϋπόθεση της σωτηρίας μας.
Ο Χριστός, καλός Σαμαρείτης
Η συνέχεια της παραβολής είναι γνωστή. Κάποια στιγμή ένας Σαμαρείτης που διάβαινε από το δρόμο εκείνο είδε τον καταπληγωμένο άνθρωπο, πλησίασε κοντά του και τον σπλαχνίστηκε. Δεν φοβήθηκε μην πάθει τα ίδια, έμεινε κοντά του, έπλυνε τα τραύματά του, τα άλειψε με λάδι και κρασί, τα έδεσε με επιδέσμους. Και αφού με πολύ κόπο ανέβασε τον άνθρωπο αυτόν στο ζώο του, τον μετέφερε σε κάποιο πανδοχείο και τον περιποιήθηκε όλη τη νύχτα. Και την άλλη μέρα το πρωί έδωσε δύο δηνάρια στον ξενοδόχο και του είπε: Περιποιήσου τον για να γίνει καλά. Και ό,τι άλλο ξοδέψεις, καθώς θα επιστρέφω στην πατρίδα μου και θα περάσω πάλι από εδώ, θα σου το εξοφλήσω.
Λοιπόν, ρώτησε ο Κύριος το νομοδιδάσκαλο, ποιος από τους τρεις αυτούς επιτέλεσε το καθήκον του προς τον πλησίον; Κι εκείνος απάντησε: Αυτός που τον συμπόνεσε και τον ελέησε. Ο Κύριος τότε του είπε: Πήγαινε και κάνε κι εσύ το ίδιο.
Αυτή την προσταγή δίνει και σε μας ο Κύριος. Μας ζητά δηλαδή να δείχνουμε αγάπη σε κάθε άνθρωπο που πάσχει, χωρίς να εξετάζουμε αν αυτός είναι δικός μας, ξένος ή εχθρός μας, και χωρίς να υπολογίζουμε θυσίες και κόπους και δαπάνες. Αυτό μας το δίδαξε ο Κύριος όχι μόνο μέσα από την παραβολή αυτή αλλά πολύ περισσότερο μέσα από τη ζωή του. Διότι ο ίδιος έγινε ο καλός Σαμαρείτης για μας. Αγάπησε τους ανθρώπους μέχρι θανάτου. Η αγάπη του κορυφώθηκε και έλαμψε σε όλο το μεγαλείο επάνω στο Σταυρό. Και μας ζητά να μάθουμε κι εμείς να αγαπάμε, να γινόμαστε καλοί Σαμαρείτες στους γύρω μας.
Δυστυχώς όμως στην εποχή μας, ενώ όλοι μιλούμε για αγάπη, πραγματική αγάπη δεν έχουμε. Κι αυτό φαίνεται περισσότερο στις σχέσεις μας με τα δικά μας πρόσωπα. Πώς τους μιλάμε, πώς τους φερόμαστε; Αλλά αν δυσκολευόμαστε να αγαπήσουμε τους δικούς μας, πόσο μάλλον τους ξένους; Γι΄ αυτό υποφέρουμε. Διότι αγάπη σημαίνει θυσία, σημαίνει να δίνουμε κι όχι να απαιτούμε να γίνουν οι άλλοι καλοί για να τους αγαπήσουμε. Αγάπη σημαίνει να γίνει πλατιά η καρδιά μας όπως των αγίων για να χωράει όλους, ακόμη κι αυτούς που μας δυσκολεύουν. Να τους προσφέρουμε την αγάπη μας με απαλό τρόπο, χωρίς να έχουν την αίσθηση ότι κάνουμε προσπάθεια για να τους αγαπήσουμε. Να ακούμε με πόνο τον πόνο τους, να τους ανακουφίζουμε στο πρόβλημά τους. Κατανοώντας το χαρακτήρα τους, να διαισθανόμαστε την κούρασή τους, τις δυσκολίες τους, τις επιθυμίες τους. Και να τους προσφέρουμε την αγάπη μας άλλοτε μ’ ένα στοργικό λόγο κι άλλοτε με τη σιωπή μας· άλλοτε με τη διακονία μας κι άλλοτε με θυσίες που κοστίζουν ίσως πολύ. Έτσι θα γίνουμε καλοί Σαμαρείτες. Έτσι θα δούμε πρόσωπο Θεού.
Περιοδικό “Ο Σωτήρ”, τ. 1988
Μα γιατί ο Θεός διάλεξε τον Σαμαρείτη σε αυτήν την παραβολή;
Όσα θα αναφερθούν είναι περιληπτικά στοιχεία σχετικά με την ερώτηση απο το υπόμνημα του κ.Τρεμπέλα στο κατα Λουκάν Ευαγγέλιον, κεφ.ι στ.25-37
Σε ερώτηση του νομικού προς τον Κύριο μας “ποιον σύμφωνα με τη Γραφή πρέπει να θεωρώ πλησίον μου (ώστε να τον αγαπώ και να γίνω κληρονόμος της Βασιλείας του Θεού)” ο Κύριος απαντά με την παραβολή του καλού Σαμαρείτη.
Οι Ιουδαίοι, στους οποίους και απευθύνεται ο Κύριος, ήταν φανατικοί εχθροί με τους Σαμαρείτες. Όμως, στην παραβολή κανείς απο τους θεωρούμενους “πλησίον” Ιουδαίους δεν προσέφερε βοήθεια και περιποίηση στον εμπεσόντα εις τους ληστάς παρά μόνο ο θεωρούμενος εχθρός του, Σαμαρείτης.
Επομένως, “πλησίον” οφείλουμε να νιώθουμε τους πάντες,έμπρακτη αγάπη οφείλουμε προς όλους, “εχθρούς” και φίλους.
Υ.Γ Όντως, η Αγία Γραφή εμπεριέχει βαθιά, πλούσια και ζωοποιά νοήματα. Είναι ένας ανεκτίμητος θησαυρός στα χέρια μας! Πέρα απο την απλή ανάγνωση, η κατανόηση της αποτελεί δύσκολη υπόθεση και σίγουρα απαιτεί προσπάθεια, επιμονή και κυρίως φωτισμό του Αγ.Πνεύματος. Κρίνω, πως ουσιαστική στην κατανόηση των ζωοποιών της θείων νοημάτων είναι η μελέτη των υπομνημάτων, με ευλογία πάντα του πνευματικού.
ευχαριστω παρα πολυ με την απαντηση σασ. ειμαι μαθητρια και γραφω για την σχολικη εφημεριδα σε σχεση με τον πλησιον. η κυρια των θρησκευτικων μου με συμβουλεσε να δω την συγκεκριμενη γνωστη παραβολη! προσπαθησα να βρω και αλλα στοιχεια για τον πλησιον αλλα δυστηχωσ δεν τα καταφερα! μηπωσ ο ιησουσ ειχε διδαξει σχετικα με τον πλησιον?
με εκτιμηση
Νομίζω και μόνο η φράση “Αγαπάτε αλλήλους” το δηλώνει αυτό.Επίσης τα άπειρα θαύματά του. Όλα τα έδινε για τους άλλους και αυτό ζητάει και από μας πρώτα οι άλλοι και μετά εμείς.Επιπλέον στο χωρίο που λέει για την μέλλουσα κρίση ότι “ήμουν γυμνός και με ντύσατε…κλπ”.Σχετικό άρθρο μπορεις να δεις στο τεύχος Μαΐου της Δράσης σε άλλο σημείο του site.Κάτι άλλο ίσως πιο έμμεσο:Όλοι προερχόμαστε από τον Αδαμ και την Εύα,έχουμε το ίδιο αίμα άρα είμαστε όλοι αδέλφια και οφείλουμε να σεβόμαστε ο ένας τον άλλο.Έπομένως εκ δημιουργίας μας,είμαστε πλασμένοι,όπως είπα σχετικά και πριν κάτι,να βοηθάμε και να φροντίζουμε ο ένας τον άλλο.Ελπίζω αυτά να έχουν σχέση με αυτά που χρειάζεσαι.Αν σκεφτώ τίποτα άλλο θα σου πω.Καλή συνέχεια!
Απλά…ο Κύριος συνήθιζε να διδάσκει όχι τόσο με τα λόγια όσο με τη ζωή Του. Και όλη Του η ζωή δεν είναι παρά μια τέλεια εφαρμογή της αγάπης Του στον πλησίον. Ως απόλυτα πλησίον Του ζούσε τον καθένα, απο τους αγαπημένους μαθητές Του έως και τους (εξ ίσου αγαπημένους γι’ Αυτόν)σταυρωτές Του. Τι άλλη παραβολή ή διδασκαλία να ψάξουμε, έχουμε την ίδια και πολύ πλούσια σε παραδείγματα ζωή Του μπροστά μας.
ευχαριστω πολυ για τισ πληροφοριεσ σασ!!! δεν θα ξεχασω τα λογια σασ και θα προσπαθησω να μεταδωσω και στουσ συμμαθητεσ μ ολα οσα πηρα απο εσασ…να ειστε καλα !!! ευχαριστω
με εκτιμηση
Ας διερωτηθούμε όλοι μας και πρώτος εγώ “μήπως τελικά είμαι ένας Λευίτης και όχι ο καλός Σαμαρείτης;”
“Εάν δεν δείξουμε εμείς οι πιστοί χριστιανοί αγάπη, ποιος άλλος θα δείξει;”
Μου κάνει τρομερά αλγεινή εντύπωση η παραπάνω φράση από το άρθρο.
Δεν μπορούσα να πιστέψω ότι γράφεται κάτι τέτοιο σε κείμενο ερμηνευτικό της παραβολής του καλού Σαμαρείτη.
Τι ποιος άλλος θα δείξει;;; Θα δείξουν οι σαμαρείτες, (δηλαδή οι αιρετικοί, οι αλλόδοξοι, και αλλόθρησκοι) οι πόρνες, και οι τελώνες που θα μας ξεπεράσουν και θα μπουν στη βασιλεία των ουρανών ενώ εμείς οι πιστοί χριστιανοί θα τρίβουμε τα μάτια μας.
Καλά δεν είναι ολοφάνερο ότι γι΄ αυτό είπε την παραβολή ο Χριστός;;;
τα λόγια του Κυρίου ήταν ξεκάθαρα! κατά την ταπεινή μου άποψη, αν κάνω λάθος διορθώστε με, με την παραβολή θέλει να δείξει ότι ο πλησίον μας είναι κάθε άνθρωπος ανεξαρτήτου καταγωγής , τάξεως κτλ. πρέπει να αγαπούμε και να σπλαχνιζόμαστε όλους. πρώτα όμως πρέπει να ξεκινήσουμε από τους οικείους μας, γιατί αν δεν συμπεριφέρομαι σωστά στο οικογενειακό μάς περιβάλλον τότε μπορεί να φαίνεται ότι σπλαχνίζομαι κάποιο ξένο όμως αυτό μπορεί να κρύβει και υποκρισία, υπερηφάνεια – δεν ξέρω… είναι αλήθεια,ίσως να μην ακούγεται ωραίο το ποιος άλλος θα δείξει, αλλά νομίζω θέλει να τονίσει το χρέος που έχουμε εμείς που θέλουμε να ονομαζόμαστε χριστιανοί να συμπεριφερόμαστε όπως ο καλός σαμαρείτης. γιατί η αλήθεια είναι πως μερικές φορές επαναπαυόμαστε και συμπεριφερόμαστε όπως ο λευίτης, ο ιερέας.. αν αγαπούμε πραγματικά το Θεό τότε αβίαστα θα ξεχύνεται και η αγάπη μας προς τον πλησίον.. φυσικά θέλει αρκετόν αγώνα..
καλόν αγώνα λοιπόν!
Αναμφίβολα Ηλιαχτίδα, είναι μηνύματα που πηγάζουν από την περικοπή αυτά που αναφέρεις.
Αλλά νομίζω είναι ολοφάνερο ότι και με την παραβολή αυτή όπως και με τόσες άλλες ο Κύριος ελέγχει την πνευματική αρρώστια του φαρισαϊσμού, της θρησκευτικῆς/ευσεβίστικης αυτοδικαίωσης. Ο “νομικός” που ήταν νομοδιδάσκαλος ευσεβέστατος και ρώτησε τον Κύριο τι να κάνει για κληρονομήσει την αιώνια ζωή έλαβε τελικά την σκανδαλιστική απάντηση “πήγαινε και κάνε όπως ο σαμαρείτης που είχε αγάπη”. Δεν ξέρω αν συλλαμβάνουμε τί φόρτιση είχε η λέξη σαμαρείτης για ένα ευσεβή ιουδαίο! Οι Ιουδαίοι σιχαίνονταν τους Σαμαρείτες σαν νόθους και “αιρετικούς”. Δεν τους πλησίαζαν καν για να μη μολυνθούν. (Φαντάσου τώρα το άλλο μεγάλο σκάνδαλο, να μιλάει ο Χριστός με τη Σαμαρείτιδα, και μάλιστα γυναίκα εξώλης και προώλης, για θεολογικά θέματα…!).
Το κεντρικό μήνυμα νομίζω είναι ότι η θρησκευτικότητά μας είναι πολύ εύκολο να γίνει αυτοδικαιωτική-φαρισαϊκή, τόσο τυφλή και άρρωστη όσο του λευίτη και του ιερέα της παραβολής. Αντίθετα ένας άνθρωπος χωρίς τα “πιστοποιητικά της ευσέβειας” μπορεί να περάσει τις εξετάσεις του Κυρίου γιατί στην καρδιά του αναπαύεται η χάρη του Θεού χωρίς κανείς να το έχει πάρει χαμπάρι… Όταν λέμε λοιπόν “αν δεν δείξουμε εμείς οι χριστιανοί αγάπη τότε ποιος άλλος θα δείξει” είναι σαν να μη καταλάβαμε απολύτως τίποτα από την παραβολή του Κυρίου. Στη γλώσσα της παραβολής η φράση αυτή θα ισοδυναμούσε με την εξής “αν δεν δείξουμε αγάπη εμείς οι ευσεβείς ιουδαίοι τότε ποιος άλλος θα δείξει;”!!! Αυτό ακριβώς είναι το φρόνημα του “νομικού” και αυτό ακριβώς θέλει να θεραπεύσει ο Χριστός με την παραβολή. Αυτή η αίσθηση του μονοπωλίου “εμείς μόνο” είναι νομίζω νοσηρή. Συγχωρήσατέ μοι και εγώ γεμάτος από τη ζύμη των Φαρισαίων είμαι. Δεν θέλω να κάνω τον έξυπνο. Απλώς μου φάνηκε τρομερή η αντίθεση.
Σ’ ευχαριστώ για την όμορφη ανάλυση, Τλήμον. Να εύχεσαι να έχουμε φρόνημα τελωνικό και σαμαρειτική αγάπη.
Ίσως να έχεις δίκαιο Tlimon, ευχαριστώ.. Δεν την είχα σκεφτεί ποτέ με αυτό το τρόπο την παραβολή αυτή..
Τlimon ωραία η ανάλυση σου και έχεις δίκιο σε πολλά αλλά νομίζω πως αδικείς τον συγγραφέα του κειμένου στο συγκεκριμένο κομμάτι που λέει “αν δεν δείξουμε εμείς οι Χριστιανοί αγάπη τότε ποιος θα δείξει; “. Είναι εύλογη η απορία του συγγραφέα γιατί η απορία αναφέρεται στο γεγονός ακριβώς ότι πρέπει να έχουμε και να δείχνουμε αγάπη εμείς οι Χριστιανοί. Αφού αυτή είναι η εντολή του Χριστού και από αυτό είπε ότι θα θα αναγνωριζονται οι μαθητές Του από το αν έχουν αγάπη μεταξύ τους. Επίσης είπε ο Χριστός ότι οι Χριστιανοί είναι το αλάτι της ζωής και αν χάσει το αλάτι την αλμύρα του τότε το πετάνε στον δρόμο οπότε ναι είναι εύλογο το ερώτημα “αν δεν δείξουν αγάπη οι Χριστιανοί ποιοι θα δείξουν; “
Μπράβο παιδιά. Πολύ κατανοητες ερμηνείες μέσα στο πνεύμα του Χριστού. Να είστε όλοι ευλογημενοι και να μιλάτε πάντα για τον Χριστό μας!!! Σας ευχαριστούμε που είστε φως Χριστού.
Δεν θυμάμαι να έχω ξαναδιαβάσει τέτοια συζήτηση στο διαδίκτυο. Από ανθρώπους που αναζητούν κάτι, που θέλουν να γίνουν μιμητές του ΙΧ. Ένοιωσα μέσα μου το αίσθημα της ανθρωπιάς, της ειλικρίνειας, της καλοσύνης που μπορεί να εξελιχθεί σε αγάπη. Τι άλλο να πω….. αντί να κάνουμε πολεμική και απολογητική σε αθέους ίσως θα ήταν καλύτερα απλώς να συνομιλούμε δημοσίως.