«Ουκ εβδελύξατο σαρκός την περιτομήν»

    0
    802
    Εκτύπωση Εκτύπωση
    1 αστέρι2 αστέρια3 αστέρια4 αστέρια5 αστέρια (καμία αξιολόγηση προς το παρόν)
    Loading...

    «Την κατά σάρκα Περιτομήν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ήν εις αναίρεσιν της Νομικής διατάξεως κατεδέξατο, ίνα την εν πνεύματι αχειροποίητον περιτομήν εισαγάγη, ταύτην εξ εκείνου τη κατά κύκλον του χρόνου παρελεύσει, υπό των Αγίων Πατέρων πανηγυρίζειν παρελάβομεν. Και μέν τοι και πανηγυρίζομεν αυτήν, Εορτήν, και Δεσποτικήν ημέραν ποιούμενοι, διά τον ημάς τιμήσαντα Κύριον, ταύτην καταδεξάμενον. Ώσπερ γαρ ένσαρκον Γέννησιν δι’ ημάς, και τ’ άλλα πάντα της φύσεως, όσα παντελώς τον μώμον εκπέφευγε, και το άληπτον έλαχεν, ούτω και τα των αιρετικών εμφράξαι στόματα, σάρκα μη ανειληφέναι κατατολμώντων λέγειν αυτόν, αλλά κατά φαντασίαν γεγενήσθαι · πώς γαρ περιετέμνετο, αν σάρκα μη ανειληφώς ην; και τους αγνώμονας Ιουδαίους επιστομήσαι, το Σάββατον μη τηρείν και τον Νόμον λύειν, συκοφαντούντας τον, μέχρι και της Περιτομής, την του Νόμου διασώσαντα φυλακήν» [1].

    Η περιτομή αρχαία συνήθεια πολλών λαών, που συνδεόταν με την ένταξη των ενηλίκων στην κοινότητα ή στο γάμο[2], για τον Ισραήλ είναι τελετουργία με θρησκευτική σημασία, σημείο της Διαθήκης του Θεού με τον εκλεκτό λαό του. Δόθηκε στον Αβραάμ πριν από το νόμο της Π. Διαθήκης ως σημάδι που θα ξεχώριζε αυτόν και τους απογόνους του από τα έθνη[3]. Οι Ισραηλίτες όμως ήταν λαός «σκληροτράχηλος και απερίτμητος τη καρδία και τοις ωσίν»[4], δηλαδή λαός που είχαν σκληρό και άκαμπτο τον τράχηλό τους και δεν υποτάσσονταν στο Θεό · λαός, που δεν είχαν περικόψει τη σκληρότητα και αναισθησία της καρδιάς τους και δε θέλησαν να απαλλαγούν από την πνευματική κουφαμάρα. Γι’ αυτό στέκονταν αυτάρεσκα στους εξωτερικούς τύπους και στα σχήματα. Πρώτος ο προφήτης Ιερεμίας θυμίζει στο λαό του ότι η σωματική περιτομή, που δεν ήταν αποκλειστικά δικό τους προνόμιο, δε θα τους έσωζε από την οργή του Θεού[5]. Γι’ αυτούς συνιστά να περιτάμουν την σκληροκαρδία τους[6] · δηλαδή να αφαιρέσουν, να αποβάλουν και να θυσιάσουν κάθε μολυσμό αμαρτίας και κακή επιθυμία. Άλλωστε στο 10ο κεφάλαιο του Δευτερονομίου ο νόμος του Θεού ξεκάθαρα και απερίφραστα διευκρινίζει, ότι η περιτομή της καρδιάς δεν είναι τίποτε άλλο παρά υπακοή και αγάπη στον αληθινό Θεό και στα πλάσματά του[7].

    * * *

    Ο μεγάλος αναμενόμενος του Ισραηλιτικού λαού, «Θεός ων κατ’ ουσίαν» και ενώ κρατά τα σύμπαντα στα πανίσχυρα χέρια του, ενδύεται την ανθρώπινη μορφή. Οκτώ ημερών αδύναμο βρέφος, τυλιγμένο σε ταπεινά σπάργανα, τον κρατά στη μικρή αγκαλιά της η αγνή Κόρη Μητέρα Του και τον οδηγεί στο ναό «του περιτέμειν το παιδίον, και εκλήθη το όνομα αυτού Ιησούς, το κληθέν υπό του αγγέλου προ του συλληφθέντος αυτόν εν τη κοιλία»[8]. Ο φωτισμένος υμνογράφος της Εκκλησίας μας, θεολογώντας ποιητικά, σχολιάζει και δοξολογεί: «Ουκ επησχύνθη ο πανάγαθος Θεός, της σαρκός την περιτομήν αποτμηθήναι · αλλ’ έδωκεν εαυτόν, τύπον και υπογραμμόν, πάσι προς σωτηρίαν · ο γαρ του Νόμου Ποιητής, τα του Νόμου εκπληροί, και των προφητών τα κηρυχθέντα περί αυτού. Ο πάντα περιέχων δρακί, και εν σπαργάνοις ειληθείς, Κύριε δόξα σοι». Δηλαδή: Δεν ντράπηκε ο πανάγαθος Θεός να δεχθεί την περιτομή της σαρκός · αλλά έδωσε τον εαυτό του πρότυπο και παράδειγμα σε όλους με σκοπό τη σωτηρία · διότι ο δημιουργός του Νόμου εκπληρώνει τις διατάξεις του Νόμου και αυτά που κήρυξαν οι προφήτες γι’ Αυτόν. Κύριε εσύ που κρατείς τα πάντα στα χέρια Σου και σε είδαμε τυλιγμένο σε σπάργανα, ας είσαι δοξασμένος.

    Περιτομής εορτή. Το μυστήριο της θεϊκής συγκατάβασης είναι μεγάλο και άρρητο. Θεός στην Ιστορία, διέρχεται όλα τα στάδια του ανθρώπινου βίου, αγιάζει τη χοϊκή ζωή, πραγματοποιεί και ολοκληρώνει απαρέκκλιτα το θεϊκό σχέδιο της σωτηρίας του γένους των ανθρώπων.

    Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός διαβλέπει στην περιτομή τύπο του βαπτίσματος. Γράφει: «Αφού όμως φανερώθηκε η αλήθεια, είναι ανώφελος ο τύπος και η σκιά (Εβρ. ι΄ 1). Επομένως τώρα είναι άχρηστη, περιττή η περιτομή και αντίθετη προς το άγιο βάπτισμα · «ο γαρ περιτεμνόμενος χρεωστεί όλον τον νόμον τηρήσαι» (Γαλ. ε΄ 3) · ο Κύριος μάλιστα «περιετμήθη» (Λουκ. β΄ 21) για να εκπληρώσει το νόμο · κι ακόμη φύλαξε όλο το νόμο και το Σάββατο, για να εκπληρώσει (Λουκ. γ΄ 22) και να σταθεροποιήσει το νόμο. Αλλά καθώς βαπτίστηκε, και το Άγιο Πνεύμα εμφανίστηκε στους ανθρώπους να κατεβαίνει από τον ουρανό με μορφή περιστερά επάνω Του (Ιω. α΄ 32), από τότε έχει κηρυχθεί η πνευματική λατρεία και ζωή, και η βασιλεία των ουρανών»[9]. Αλλά αν η πράξη της περιτομής εγκαταλείφθηκε, η λέξη εξακολουθεί να έχει κάποια σημασία. Εμείς, οι βαπτισμένοι πιστοί, μπορούμε να αναφωνούμε «ημείς γάρ εσμεν η περιτομή, οι Πνεύματι Θεού λατρεύοντες» (Φιλ. γ΄ 3)[10]. Δηλαδή: οι Ιουδαΐζοντες είναι η «κατατομή» και όχι η περιτομή. Αληθινή περιτομή είμαστε εμείς οι Χριστιανοί, οι οποίοι διά του φωτισμού, που μας δίνει το Πνεύμα του Θεού, προσφέρουμε στο Θεό αληθινή λατρεία.

    Φιλοθέη Χ. Τ.

    1. Μηναίο Ιανουαρίου, έκδοση της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος2. Λεξικό βιβλικής Θεολογίας (Λ.Β.Θ.), έκδοση «Βιβλικό Κέντρο “Άρτος Ζωής”», Αθήνα 1980, σ. 798

    3. Ιωάννου Δαμασκηνού, Έκδοσις ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως, Πατερικαί εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς», Θεσσαλονίκη 1978, τόμος 1 (Ε.Π.Ε. 1), σ. 550-551, όπου και οι παραπομπές Γεν. ιβ΄ 1-3 και ιζ΄ 10-12)

    4. Πραξ. ζ΄ 51

    5. Ιερεμ. θ΄ 25-26: «ιδού ημέραι έρχονται, λέγει Κύριος, και επισκέψομαι επί πάντας περιτετμημένους ακροβυστία αυτών, επ’ Αίγυπτον και επί Ιδουμαίαν και επί Εδώμ και επί υιούς Αμμών και επί υιούς Μωάβ… · ότι τα έθνη απερίτμητα σαρκί, και πας οίκος Ισραήλ απερίτμητοι καρδίας αυτών»

    6. Ιερεμ. δ΄ 4: «περιτμηθήτε τω Θεώ υμών και περιτέμνεσθε την σκληροκαρδίαν υμών, άνδρες Ιούδα και οι κατοικούντες Ιερουσαλήμ, μη εξέλθη ως πυρ ο θυμός μου και εκκαυθήσεται, και ουκ έσται ο σβέσων από προσώπου πονηρίας, επιτηδευμάτων υμών»

    7. Πρβλ. Λ.Β.Θ. στηλ. 799

    8. Λουκ. β΄ 21

    9. Ε.Π.Ε. 1, σελ. 552, 554

    10. Πρβλ. Λ.Β.Θ. στηλ. 799, 800.

    ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ